Dopłaty w spółce z o.o. są specyficzną formą finansowania spółki. Podobnie jak podwyższenie kapitału zakładowego lub udzielenie spółce pożyczki, dopłaty stanowią sposób dokapitalizowania spółki z o.o. przez wspólników. Czym dokładnie są dopłaty w spółce z o.o.? W jaki sposób dofinansować spółkę z o.o. dopłatami? Kiedy dopłaty w spółce z o.o. mogą być zwrócone wspólnikom? Czy wniesienie dopłat do spółki z o.o. i ich zwrot podlega opodatkowaniu? Na te pytania postaram się odpowiedzieć poniżej.
Czym dokładnie są dopłaty w spółce z o.o.?
Z prawnego punktu widzenia dopłaty w spółce z o.o. stanowią obowiązkowe świadczenie pieniężne wspólników na rzecz spółki. Co do zasady, mogą być one zwracane wspólnikom. Kwestie związane z wnoszeniem dopłat do spółki z o.o. oraz ich zwrotem regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych.
Potocznie dopłaty określane są czasem jako „przymusowa pożyczka” od wspólników. Takie określenie dopłat nie jest jednak poprawne i wprowadza w błąd co do ich charakteru. Inaczej bowiem niż w przypadku pożyczki, wspólnicy spółki z o.o. nie mogą pobierać odsetek od wpłaconych dopłat. Wspólnikom nie przysługuje też automatycznie roszczenie o zwrot dopłat. Roszczenie o zwrot powstaje dopiero po podjęciu przez zgromadzenie wspólników uchwały o zwrocie dopłat. Co więcej, w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi, dopłaty mogą mieć charakter bezzwrotny.
Dopłaty w spółce z o.o. nie są formą podwyższenia kapitału zakładowego spółki, ale powiększają jej majątek. Zgodnie z przepisami o rachunkowości środki pochodzące z dopłat do spółki z o.o. powinny być ujęte w odrębnej pozycji pasywów bilansu – jako kapitał rezerwowy z dopłat wspólników.
W praktyce dopłaty wnoszone są zazwyczaj w związku z czasowymi trudnościami finansowymi spółki z o.o. lub koniecznością poniesienia przez spółkę dodatkowych nakładów inwestycyjnych.
Jak wnieść dopłaty w spółce z o.o.?
Aby możliwe było nałożenie na wspólników obowiązku uiszczenia dopłat do spółki z o.o., możliwość taką musi przewidywać umowa spółki. Postanowienie umowy spółki z o.o. zobowiązujące wspólników do dopłat powinno zawierać liczbowe oznaczenie wysokości dopłat w stosunku do udziału. Może to polegać na wskazaniu limitu dopłat (np. 5-krotność wartości udziałów posiadanych przez każdego wspólnika) albo konkretnej kwoty limitu (np. do 2 tys. zł na każdy udział w spółce).
Sporządzając umowę spółki z o.o. warto zatem zadbać o to, aby znalazło się w niej odpowiednie postanowienie przewidujące możliwość nałożenia dopłat. Jeżeli pierwotny tekst umowy spółki nie zawiera takiego postanowienia, może ono zostać dodane poprzez zmianę umowę spółki. Trzeba jednak pamiętać, że uchwała o zmianie umowy spółki wprowadzająca obowiązek dopłat wymaga zgody wszystkich wspólników.
Samo zamieszczenie w umowie spółki z o.o. postanowienia przewidującego możliwość nałożenia dopłat nie skutkuje jednak jeszcze powstaniem po stronie wspólników skonkretyzowanego obowiązku uiszczenia dopłat. Aby powstał taki obowiązek, konieczne jest – co do zasady – powzięcie przez wspólników uchwały określającej wysokość i terminy dopłat do spółki z o.o. Podejmując taką uchwałę, trzeba pamiętać o tym, że:
1) uchwała może nakładać dopłaty do spółki z o.o. wyłącznie na wszystkich wspólników (a nie jedynie na jednego lub kilku wybranych wspólników),
2) dopłaty w spółce z o.o. muszą być nałożone równomiernie w stosunku do udziałów.
Dopłaty w spółce z o.o. mogą być nakładane na wspólników wielokrotnie – aż do „wyczerpania” limitu dopłat określonego w umowie spółki (czyli w drodze kilku kolejnych uchwał wspólników konkretyzujących obowiązek dopłat).
Uchwały określającej wysokość i terminy dopłat w spółce z o.o. nie trzeba składać do sądu rejestrowego (KRS). Po podjęciu takiej uchwały wspólnicy powinni po prostu dokonać przelewu odpowiednich kwot na rachunek spółki w terminie określonym w uchwale.
Jeżeli wspólnik nie uiści dopłaty do spółki z o.o. w wymaganym terminie, zobowiązany będzie do zapłaty spółce odsetek ustawowych za opóźnienie. Spółka będzie mogła także żądać od opieszałego wspólnika naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki z uiszczeniem dopłat.
Warto wiedzieć, że kwestie związane z roszczeniami przysługującymi spółce w przypadku nieuiszczenia dopłat w terminie mogą być uregulowane w umowie spółki w sposób inny niż wyżej wskazany (tj. łagodniejszy albo bardziej rygorystyczny).
Kiedy dopłaty w spółce z o.o. mogą być zwrócone wspólnikom?
Jak wspomniałam wcześniej, umowa spółki może przewidywać, że dopłaty w spółce z o.o. mają charakter bezzwrotny. W takim przypadku nie będą one zwracane wspólnikom.
Jeżeli natomiast umowa spółki nie przewiduje bezzwrotnego charakteru dopłat do spółki z o.o., a jednocześnie nie określa procedury zwrotu dopłat, mogą one zostać zwrócone wspólnikom na warunkach określonych w przepisach Kodeksu spółek handlowych. Mianowicie:
1) dopłaty do spółki z o.o. mogą zostać zwrócone wspólnikom, jeśli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym,
2) dopłaty w spółce z o.o. nie mogą być zwrócone w takim stopniu, w jakim wypłata spowodowałaby spadek wartości majątku spółki z o.o. poniżej wysokości kapitału zakładowego.
Jeżeli spełnione są wskazane wyżej warunki, wspólnicy mogą podjąć uchwałę o zwrocie dopłat. Po podjęciu tej uchwały zarząd powinien zamieścić ogłoszenie o zamierzonym zwrocie dopłat w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, a także w innym piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki (o ile umowa spółki wskazuje takie pismo). Zwrot dopłat może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia i powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom.
Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat do spółki z o.o. Innymi słowy, w przypadku gdy wspólnicy uiścili dopłaty w spółce z o.o., a następnie zostały one przez spółkę całkowicie zwrócone, należy je traktować tak, jakby nigdy nie były wniesione.
Czy wniesienie dopłat do spółki z o.o. i ich zwrot podlega opodatkowaniu?
Wniesienie dopłat do spółki z o.o. nie stanowi przychodu na gruncie podatku od osób prawnych (CIT), o ile następuje w trybie i na zasadach określonych w Kodeksie spółek handlowych. W przypadku zatem, gdy zachowana zostanie procedura wnoszenia dopłat określona w Kodeksie spółek handlowych, dopłaty do spółki z o.o. nie będą opodatkowane. Natomiast niedochowanie tej procedury skutkować może naliczeniem spółce podatku. Dotyczyć to może np. następujących sytuacji:
• dopłaty w spółce z o.o. dokonane zostaną niezgodnie z zasadą proporcjonalności wyrażoną w Kodeksie spółek handlowych,
• dopłaty do spółki z o.o. zostaną wniesione na podstawie uchwały wspólników podjętej mimo braku odpowiedniego postanowienia w umowie spółki.
W przypadku zwrotu dopłat wniesionych do spółki zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, przychody wspólnika z tego tytułu są wolne od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) – w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia.
Brak opodatkowania dopłat na gruncie podatków dochodowych nie oznacza jednak, że są one całkowicie neutralne podatkowo. Wniesienie dopłat podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Na gruncie tego podatku dopłaty traktowane są jak zmiana umowy spółki. Stawka podatku wynosi 0,5% od kwoty dopłat. Obowiązek zapłaty tego podatku ciąży na spółce. Zobowiązana jest ona, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie PCC, obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
✉ mz@szymalazaremba.pl
- Mediacja jako sposób rozwiązania konfliktu wspólników - 12/04/2024
- Uprawnienia kontrolne komandytariusza w spółce komandytowej - 18/03/2024
- Crowdfunding – nowe wymogi i zakazy - 10/11/2023