Odpowiedź na pytanie, na czym polega przekształcenie spółki na pierwszy rzut oka może wydawać się oczywista. Z naszych doświadczeń wynika jednak, że w praktyce na tym tle powstają czasem pewne nieporozumienia. Biznesowe i prawne rozumienie tego terminu nie zawsze bowiem się pokrywają. Dlatego poniżej postaram się wyjaśnić, czym jest przekształcenie spółki w znaczeniu prawnym.
Przekształcenie spółki – na czym dokładnie polega jego istota?
Przekształcenie spółki w znaczeniu prawnym to zmiana „szaty prawnej”, w jakiej wspólnicy prowadzą działalność. Innymi słowy, chodzi o „przejście” z jednego typu spółki na inny, który bardziej odpowiada aktualnym potrzebom wspólników. Sposób przeprowadzenia takiej transformacji regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych. Liczba i rodzaj formalności, jakich trzeba dopełnić w procedurze przekształceniowej, zależą od kierunku przekształcenia.
Na przykład proces transformacji spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością opisaliśmy tu → Przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z o.o.
Co ważne, w przypadku transformacji spółki dokonanej zgodnie z Kodeksem spółek handlowych działa tzw. zasada kontynuacji. Co to znaczy? Otóż chodzi o to, że przekształconej spółce – co do zasady – będą przysługiwały automatycznie wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. W mocy pozostaną w szczególności umowy handlowe zawarte z kontrahentami spółki. Nie zmienią się też nadane spółce numery NIP i REGON.
Reguła kontynuacji nie ma jednak charakteru bezwzględnie obowiązującego. Jej działanie może być wyłączone w szczególności w stosunku do niektórych rodzajów zezwoleń lub koncesji. Więcej na ten temat → Na co uważać przy przekształceniu spółki
Jakie spółki mogą podlegać przekształceniu?
Katalog spółek, które mogą podlegać przekształceniu, jest bardzo szeroki. Obejmuje on wszystkie typy spółek handlowych, czyli spółkę jawną, partnerską, komandytową, komandytowo-akcyjną, spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, prostą spółkę akcyjną (od marca 2021 r.) i spółkę akcyjną, a także spółkę cywilną.
Transformacje mogą zatem przebiegać w następujących konfiguracjach:
• spółka kapitałowa może zostać przekształcona w spółkę osobową, np. spółka akcyjna w komandytowo-akcyjną,
• można przekształcić spółkę kapitałową w inny typ spółki kapitałowej, np. spółkę z o.o. w prostą spółkę akcyjną,
• spółka osobowa może być przekształcona w spółkę osobową innego typu, np. spółka komandytowa w jawną,
• spółka osobowa może podlegać przekształceniu w spółkę kapitałową, np. spółka jawna w spółkę z o.o.,
• spółka cywilna może przekształcić się w handlową spółkę osobową (np. jawną) lub w spółkę kapitałową (np. spółkę z o.o.).
Na marginesie wspomnieć też warto o możliwości przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę z o.o.
Nie może być przekształcana spółka w likwidacji, która rozpoczęła podział majątku, ani spółka w upadłości.
Czym różni się przekształcenie w znaczeniu prawnym od przekształcenia w sensie gospodarczym?
W przypadku zmiany formy prawnej, dokonanej w trybie określonym w Kodeksie spółek handlowych, mamy do czynienia z ciągłością (tożsamością) podmiotową spółki. A zatem cały czas istnieje ta sama (choć nie taka sama) spółka. Kontynuuje ona dotychczasową działalność i pozostaje stroną stosunków prawnych istniejących w momencie przekształcenia.
W świetle prawa spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisania spółki przekształconej do rejestru przedsiębiorców KRS (tj. dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy powinien z urzędu wykreślić spółkę przekształcaną z KRS. To wykreślenie ma jednak tylko charakter techniczny. Oznacza to, że nie prowadzi się procedury likwidacji i nie dochodzi do ustania bytu prawnego przekształcanego podmiotu.
Inaczej natomiast wygląda sytuacja w przypadku przekształcenia gospodarczego, dokonanego w trybie innym niż przewidziany w Kodeksie spółek handlowych. Chodzi tu np. o reorganizację działalności poprzez:
• założenie przez wspólników spółki A nowej spółki B, a następnie zbycie przedsiębiorstwa spółki A na rzecz spółki B oraz przeprowadzenie likwidacji spółki A,
• założenie przez spółkę X jednoosobowej spółki Y i wniesienie do spółki Y aportu w postaci przedsiębiorstwa spółki X, a następnie przeprowadzenie likwidacji spółki X.
Efekt końcowy takich reorganizacji będzie podobny jak w przypadku standardowej procedury przekształcenia, tzn. nastąpi zmiana formy prawnej prowadzonej działalności. Różnica polega na tym, że tego rodzaju reorganizacje wiążą się z likwidacją jednego podmiotu (czyli ustaniem jego bytu prawnego) i powołaniem nowego podmiotu. W konsekwencji nie będzie tu działać zasada kontynuacji. Niejednokrotnie też w praktyce takie reorganizacje mogą okazać się bardziej skomplikowane i czasochłonne niż standardowa procedura przekształcenia.
✉ mz@szymalazaremba.pl
- Mediacja jako sposób rozwiązania konfliktu wspólników - 12/04/2024
- Uprawnienia kontrolne komandytariusza w spółce komandytowej - 18/03/2024
- Crowdfunding – nowe wymogi i zakazy - 10/11/2023