Odliczenie VAT od samochodu dotyczy podatników, którzy zdecydowali się na zakup samochodu i na wykorzystywanie go w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Obecnie przepisem, który reguluje odliczenie podatku naliczonego w związku z nabyciem samochodu, jest art. 86a ustawy o VAT. W niniejszym wpisie przedstawię podstawowe zasady określające możliwość odliczenia VAT od zakupu samochodu przeznaczonego wyłącznie albo w części do prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.
Pojazd samochodowy – definicja w ustawie o VAT
Definicję pojazdu samochodowego znajdziemy w art. 2 pkt 34 ustawy o VAT:
Pojazdy samochodowe – są to pojazdy samochodowe w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Definicja pojazdu samochodowego jest istotna, ponieważ w przepisach ustawy o VAT szczegółowo regulujących odliczenie podatku naliczonego od zakupu samochodu, ustawodawca wielokrotnie używa zwrotu „pojazd samochodowy”. Z tego względu, analizując przepisy ustawy o VAT, pamiętać należy, że jeżeli ustawodawca odwołuje się w przepisach dotyczących odliczenia VAT od samochodu do pojęcia „pojazd samochodowy”, to ma na myśli pojazd zdefiniowany w art. 2 pkt 34 ustawy o VAT – czyli pojazd o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Odliczenie VAT od samochodu osobowego niewykorzystywanego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika
W przypadku, gdy podatnik nie ma zamiaru zakupionego samochodu osobowego wykorzystywać wyłącznie w celach i w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, prawo do odliczenia podatku naliczonego wynosić będzie 50% kwoty podatku naliczonego. Podatek do odliczenia wynikać będzie z faktury otrzymanej przez podatnika z tytułu zakupu pojazdu osobowego.
Podatnik odliczający 50% podatku naliczonego z faktury nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji pojazdów (o ewidencji pojazdów piszę więcej niżej). Nie ma on także obowiązku przekazania do urzędu skarbowego informacji o zakupionym pojeździe na formularzu VAT-26.
Odliczenie VAT od samochodu osobowego wykorzystywanego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika
Jeżeli zakupiony przez podatnika VAT pojazd osobowy będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, wówczas ma on prawo do odliczenia podatku naliczonego w 100%. Powyższa zasadę wywieść można z art. 86a ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, który do takiej właśnie sytuacji, tj. wykorzystywania zakupionego pojazdu wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej, wyłącza ograniczenie odliczenia przewidziane w art. 86a ust. 1 ustawy o VAT.
Podatnik zamierzający odliczyć VAT od zakupu samochodu powinien zwrócić uwagę na art. 86a ust. 4 ustawy o VAT. W przepisie tym ustawodawca określił, co należy rozumieć przez: “wykorzystywanie pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika“.
[Art. 86a ust. 4 ustawy o VAT] Pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:1) sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
2) konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
Oczywiście oba warunki nie muszą być spełnione równocześnie. Warunki te są rozłączne. Spełnienie chociażby jednego z nich pozwoli podatnikowi na odliczenie VAT od samochodu w 100%.
Ewidencja przebiegu pojazdu
Ewidencję przebiegu pojazdu zobowiązani są prowadzić podatnicy VAT, którzy zdecydowali, że zakupiony przez nich pojazd samochodowy przeznaczony będzie wyłącznie do prowadzenia przez nich działalności gospodarczej (art. 86a ust. 6 ustawy o VAT). W takim przypadku mają oni prawo do odliczenia w 100% podatku naliczonego, wynikającego z faktury zakupu pojazdu. Jednakże powinni pamiętać o bezwzględnym wymogu prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego do działalności gospodarczej do dnia zakończenia wykorzystywania go w tym właśnie celu.
Informacje zawarte w ewidencji przebiegu pojazdu
Elementy, jakie powinna zawierać ewidencja przebiegu pojazdu, ustawodawca wymienił w art. 86a ust. 7 ustawy o VAT. Są to:
1) numer rejestracyjny pojazdu samochodowego;
2) dzień rozpoczęcia i zakończenia prowadzenia ewidencji;
3) stan licznika przebiegu pojazdu samochodowego na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji;
4) wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu, obejmujący:
a) kolejny numer wpisu,
b) datę i cel wyjazdu,
c) opis trasy (skąd – dokąd),
d) liczbę przejechanych kilometrów,
e) imię i nazwisko osoby kierującej pojazdem
– potwierdzony przez podatnika na koniec każdego okresu rozliczeniowego w zakresie autentyczności wpisu osoby kierującej pojazdem, jeżeli nie jest ona podatnikiem;
5) liczbę przejechanych kilometrów na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji.
Konstrukcja pojazdów przesądzająca o przeznaczeniu pojazdu wyłącznie do celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą
Ustawodawca przewidział, że już sama konstrukcja zakupionego pojazdu może wykluczać użycie go do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub spowoduje, że użycie takiego samochodu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą będzie nieistotne. W takiej sytuacji podatnik może odliczyć podatek VAT od zakupionego samochodu w 100%. Ponadto nie będzie on musiał prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu. Jednakże podatnik powinien się upewnić, czy rzeczywiście konstrukcja zakupionego samochodu spełnia ustawowe warunki „konstrukcji pojazdu”. Warunki te zostały precyzyjnie wymienione w art. 86a ust. 9 ustawy o VAT.
Odliczenie VAT od samochodu a konstrukcja pojazdu
Do pojazdów, których konstrukcja pozwala na odliczenie VAT w całości, zaliczamy:
1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van
lub
b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków;
2) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, które posiadają kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;
3) pojazdy specjalne, które spełniają również warunki zawarte w odrębnych przepisach, określone dla następujących przeznaczeń:
a) agregat elektryczny/spawalniczy,
b) do prac wiertniczych,
c) koparka, koparko-spycharka,
d) ładowarka,
e) podnośnik do prac konserwacyjno-montażowych,
f) żuraw samochodowy
– jeżeli z dokumentów wydanych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym wynika, że dany pojazd jest pojazdem specjalnym.
Obowiązek przekazania informacji o zakupionym pojeździe do urzędu skarbowego
Podatnik, który ma zamiar wykorzystywać zakupiony pojazd samochodowy wyłącznie do działalności gospodarczej, i który ma obowiązek prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu, powinien pamiętać o tym, że spoczywa na nim kolejny obowiązek. Mianowicie musi on przekazać do urzędu skarbowego informacje o zakupionym pojeździe (art. 86a ust. 12 ustawy o VAT). Informacje te podatnik składa się w terminie 7 dni od dnia, w którym poniósł pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami (np. zapłata ceny, uiszczenie zaliczki albo raty). Informacje te muszą być złożone do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26.
Skutki podatkowe niezłożenia deklaracji VAT-26
W przypadku niezłożenia w terminie informacji na formularzu VAT-26, uznaje się, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika dopiero od dnia jego złożenia (art. 86a ust. 13 ustawy o VAT).
Odliczenie VAT od samochodu osobowego w orzecznictwie NSA i WSA
Wyrok NSA z dnia 18.01.2018 r., I FSK 1034/17 [Podatek naliczony przy nabyciu pojazdów samochodowych]:
W sytuacji, w której skarżący w ramach przedmiotu swojej działalności, oddaje w najem samochód osobowy, spełniony zostaje wymóg wykorzystywania pojazdu wyłącznie do celów działalności gospodarczej, co daje stuprocentowe prawo do odliczenia podatku naliczonego od wymienionych wydatków związanych z pojazdami samochodowymi i to bez konieczności prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (oraz złożenia informacji o pojeździe). Jeżeli jednak skarżący zmieni sposób wykorzystywania pojazdu w ramach własnej działalności gospodarczej (zaprzestanie wynajmowania), to niezależnie od tego, że w jego przekonaniu, a nawet obiektywnie, samochód będzie wykorzystywany do celów działalności gospodarczej, to wobec nieprowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu oraz niezłożenia informacji o pojeździe, nie będzie mógł odliczyć pełnej kwoty podatku naliczonego z tytułu przedmiotowych wydatków.
Wyrok NSA z dnia 31.01.2018 r., I FSK 528/16 [Odliczenie VAT od samochodu a parkowanie poza siedzibą firmy]:
Parkowanie samochodu poza siedzibą firmy nie oznacza automatycznie, że samochód nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.
Wyroki WSA we Wrocławiu z dnia 10.03.2015 r., I SA/Wr 35/15 oraz I SA/Wr 36/15:
Przepisy ustawy nie określają jednak w jaki sposób podatnik ma zapewnić w swojej firmie wyeliminowanie użytku prywatnego używanych w nim pojazdów samochodowych dla celów pełnego odliczenia podatku naliczonego. Wskazać jednak należy, że przykładowo może tego dokonać za pomocą wprowadzonych regulaminów, umów, zarządzeń wraz z podjęciem dodatkowych działań zabezpieczających ich wykonanie. Działania te muszą być dostosowane do specyfiki działalności przedsiębiorstwa i sposobu używania dla jego celów pojazdów. Określone przez podatnika zasady używania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku tych pojazdów.
Skoro spółka podjęła wszystkie możliwe kroki w celu wykluczenia wykorzystywania samochodów na cele inne niż służbowe, tzn. zamontowano GPS, wprowadzono monitorowanie tras tych pojazdów, sprawdzane jest w jakich dniach te pojazdy są użytkowane, pracownicy muszą też sporządzać ewidencję przebiegu wszystkich przejazdów w poszczególnych dniach i rozliczać to z centralą, to w tych okolicznościach należy przyjąć, że samochody są wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej, o której mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy o VAT.
✉ msz@szymalazaremba.pl
- Ewidencja IP Box - 12/04/2023
- Opłata od skargi kasacyjnej do NSA - 27/03/2023
- Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z o.o. - 14/02/2023