Obroną przed próbami instrumentalnego wykorzystywania przez organy podatkowe narzędzia w postaci przedłużenia terminu zwrotu VAT jest możliwość zaskarżenia postanowienia w tej materii do sądu administracyjnego. Nie kwestionując słusznego założenia, że w postanowieniu o przedłużeniu terminu zwrotu VAT organ podatkowy powinien wskazać na powody odmowy dokonania zwrotu w ustawowym terminie i przedstawić istniejące w tym przedmiocie wątpliwości oraz wskazać, dlaczego uznał, że takie wątpliwości wystąpiły”, widoczny w ostatnim czasie wzrost ilości prowadzonych postępowań weryfikacyjnych dotyczących zwrotu VAT, powinien nakładać na sądy administracyjne wymóg szczegółowego badania czy w poszczególnych sprawach rzeczywiście występowały realne przyczyny dla przedłużenia terminu zwrotu VAT. W orzecznictwie podkreśla się, że uzasadnione wątpliwości, uzasadniające przedłużenie terminu zwrotu VAT, oparte winny być na obiektywnych racjach, powinny być słuszne i usprawiedliwione (np. wyrok WSA w Łodzi z dnia 19.03.2014 r., I SA/Łd 1418/13).
Wszczęcie kontroli podatkowej a przedłużenie zwrotu VAT
Jednak jak pokazuje praktyka czasami sądy administracyjne podchodzą do badania omawianej kwestii w dość zaskakujący sposób. W wyroku z 11.02.2015 r., I FSK 2058/13, NSA uznał, że powołanie się przez naczelnika urzędu skarbowego na okoliczność wszczęcia kontroli podatkowej, jako przyczynę mającą uzasadniać przedłużenie terminu zwrotu podatku VAT, jest w pełni usprawiedliwione (cyt.: ”W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zasadnie przyjął Sąd I instancji, że urząd skarbowy był władny przedłużyć termin zwrotu podatku VAT, wskazując na wszczęcie postępowania kontrolnego dotyczącego zasadności zwrotu podatku”, cyt. wyrok WSA, I SA/Wr 761/13, (wyrok I instancji): ”Sąd wyjaśnił, że art. 87 ust. 2 zdanie 2 ustawy o VAT nie zawiera konkretnych przesłanek nakazujących weryfikację zasadności zwrotu, a więc wystarczy powzięta przez organ wątpliwość co do jej zasadności, której organ podatkowy dał wyraz wszczynając kontrolę podatkową, aby organ stał się kompetentny przedłużyć termin zwrotu podatku od towarów i usług”).
Wszczęcie procedury weryfikacji zwrotu VAT jako przesłanka przedłużenia zwrotu VAT
Powyższa argumentacja NSA jest całkowicie chybiona, z tego powodu, że przyjęto w niej za przesłankę uzasadniającą przedłużenie terminu zwrotu VAT nie rzeczywiste i przekonywujące przyczyny jakie występowały w tej sprawie albo też nie występowały (kwestia ta faktycznie nie została wyjaśniona w uzasadnieniach wyroków WSA we Wrocławiu oraz NSA) z niemającym żadnego znaczenia dla możliwości przedłużenia terminu zwrotu VAT fakcie wszczęcia kontroli podatkowej na podstawie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT. Wszczęcie kontroli podatkowej (1) w ramach postępowania weryfikacyjnego przewidzianego w art. 87 ust. 2 ustawy o VAT lub niezakończenie tej kontroli podatkowej w momencie upływu ustawowego terminu dokonania zwrotu podatku VAT (2) nie są okolicznościami pozwalającymi w zasadny sposób motywować przedłużenie przez naczelnika urzędu skarbowego terminu zwrotu VAT. Pierwszy z nich jest faktem całkowicie obojętnym z punktu widzenia oceny wystąpienia przesłanek jakie mogą uzasadniać przedłużenie postępowania weryfikacyjnego, gdyż pozostaje po prostu bez żadnego związku z tymi przesłankami. Drugi z nich istnieje wprawdzie w momencie wydawania postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu VAT, ale jego związek z przesłankami uzasadniającymi przedłużenie terminu zwrotu VAT wyraża się jako związek przyczynowo-skutkowy, tzn. owe przesłanki z powodu, których kontrola nie została jeszcze zakończona i nadal trwa są przyczynami, zaś nieukończenie kontroli podatkowej, w dniu wydania postanowienia o przedłużeniu terminu, skutkiem ich wystąpienia. Przesłanką przedłużenia terminu zwrotu VAT nie powinien być więc ten skutek, w postaci nieukończonej kontroli podatkowej w dniu wydania postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu VAT, ale właśnie przyczyny powodujące, że na dzień wydania owego postanowienia, kontrola nie została jeszcze zakończona.
✉ msz@szymalazaremba.pl
- Ewidencja IP Box - 12/04/2023
- Opłata od skargi kasacyjnej do NSA - 27/03/2023
- Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z o.o. - 14/02/2023