Squeeze out a estoński CIT to zagadnienie istotne dla spółek akcyjnych opodatkowanych CIT-em estońskim, w których planowany jest przymusowy wykup akcji mniejszościowych akcjonariuszy. Czy dokonanie takiego wykupu, czyli squeeze out pozbawi spółkę prawa do opodatkowania estońskim CIT? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w interpretacji indywidualnej wydanej niedawno przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS). Treść tej interpretacji omawiamy poniżej.
Squeeze out a estoński CIT – wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej
Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpiła spółka akcyjna, której wszystkimi akcjonariuszami były osoby fizyczne. Od 1 marca 2022 roku spółka stosowała opodatkowanie w formie ryczałtu od dochodów spółek, czyli estoński CIT. Opodatkowanie w takiej formie spółka chciała kontynuować do końca 2025 roku. Z opisu przedstawionego przez spółkę wynikało, że na dzień złożenia wniosku o interpretację spółka spełniała wszystkie warunki korzystania z estońskiego CIT określone w art. 28j ust. 1 ustawy o CIT.
Powodem złożenia wniosku o interpretację do Dyrektora KIS był zamiar dokonania w spółce przymusowego wykupu akcji akcjonariuszy mniejszościowych. Proces ten (tzw. squeeze out, „wyciśnięcie” akcjonariuszy mniejszościowych) miał być przeprowadzony w trybie art. 418 Kodeksu spółek handlowych.
W związku z planowanym squeeze out’em akcjonariusze mniejszościowi mieli złożyć w spółce dokumenty akcji do rozporządzenia nimi przez spółkę. Natomiast akcjonariusze większościowi, zainteresowani wykupieniem akcji, mieli zapłacić całą sumę wykupu na rachunek bankowy spółki. W wyniku „wyciśnięcia” mniejszościowi akcjonariusze spółki mieli utracić wszystkie uprawnienia z przysługujących im akcji w dniu uiszczenia całej sumy wykupu przez akcjonariuszy większościowych. Po zapłacie ceny wykupu zarząd spółki miał zaś niezwłocznie przenieść wykupione akcje na ich nabywców, czyli akcjonariuszy większościowych.
Czy squeeze out pozbawia prawa do estońskiego CIT?
Spółka chciała upewnić się, że planowany squeeze out nie będzie skutkować utratą przez nią prawa do opodatkowania estońskim CIT na podstawie art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o CIT. Wątpliwości spółki budziły w szczególności dwie kwestie.
➤ Po pierwsze, czy squeeze out spowoduje, że akcjonariuszami spółki nie będą wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym w rozumieniu art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT?
➤ Po drugie, czy przymusowy wykup akcji akcjonariuszy mniejszościowych stanowić będzie dla spółki posiadanie akcji w kapitale innej spółki w rozumieniu art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT?
Zdaniem spółki squeeze out nie spowoduje, że spółka przestanie spełniać warunki korzystania z estońskiego CIT-u, określone w art. 28j ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o CIT. W związku z tym spółka nie utraci prawa do opodatkowania w tej formie.
W interpretacji indywidualnej z 30 września 2022 roku, znak: 0111-KDIB2-1.4010.413.2022.2.AR, Dyrektor KIS potwierdził, że stanowisko spółki jest prawidłowe.
Warunki korzystania z estońskiego CIT
Organ interpretacyjny przypomniał, że podatnik korzystający z estońskiego CIT musi w każdym okresie korzystania z tej formy opodatkowania spełniać łącznie warunki wymienione w art. 28j ust. 1 ustawy CIT. Dotyczy to m.in. warunków określonych pkt 4 i 5 tego przepisu. Mianowicie:
➤ wymogu, aby podatnik prowadził działalność w formie spółki z o.o., spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej lub spółki komandytowo-akcyjnej. Jednocześnie udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami w takiej spółce mogą być wyłącznie osoby fizyczne. Nie mogą one przy tym posiadać praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
➤ nieposiadania przez podatnika udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.
Co ważne, podatnik korzystający z estońskiego CIT traci prawo do stosowania tego opodatkowania z końcem roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym nie spełnił któregoś z warunków przewidzianych w art. 28j ust. 1 pkt 4-6 ustawy o CIT. Przyczyną „wypadnięcia” z estońskiego CIT jest zatem niespełnienie m.in. warunków opisanych wyżej. Wynika to wprost z art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o CIT.
Ale czy dokonanie squeeze out’u powoduje, że wspomniane wyżej warunki nie będą spełnione? Udzielenie odpowiedzi na to pytanie wymaga zrozumienia istoty squeeze out’u.
Squeeze out – na czym polega
W uzasadnieniu interpretacji Dyrektor KIS zwrócił uwagę, że squeeze out polega na przymusowym wykupie akcji przez akcjonariuszy większościowych od akcjonariuszy drobnych. Dzięki temu spółka jest chroniona przed drobnymi akcjonariuszami, którzy mogą paraliżować jej bieżącą działalność. Sposób przeprowadzenia squeeze out’u reguluje art. 418 Kodeksu spółek handlowych.
I tak, walne zgromadzenie akcjonariuszy może powziąć uchwałę o przymusowym wykupie akcji akcjonariuszy reprezentujących nie więcej niż 5 % kapitału zakładowego. Nabywcami akcji może być nie więcej niż pięciu akcjonariuszy, posiadających łącznie nie mniej niż 95 % kapitału zakładowego. Dodatkowo każdy z nabywców musi posiadać nie mniej niż 5 % kapitału zakładowego. Natomiast podjęcie uchwały wymaga większości 95 % głosów oddanych, chyba że statut spółki przewiduje warunki surowsze. Taka uchwała może być podjęta w głosowaniu jawnym i imiennym oraz powinna zostać ogłoszona. Akcje są wyceniane przez biegłego powołanego przez walne zgromadzenie. Wykup akcji następuje po cenie ustalonej przez biegłego.
„Wyciśnięci” akcjonariusze powinni w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia uchwały złożyć w spółce dokumenty akcji. Alternatywnie mogą złożyć dowody złożenia akcji do rozporządzenia spółki. Wykup akcji następuje za pośrednictwem zarządu na rachunek akcjonariuszy większościowych. Do wykupu powinno dojść w ciągu miesiąca od upływu terminu do złożenia akcji przez akcjonariuszy „wyciśniętych”. Nie może to jednak nastąpić wcześniej niż po wpłaceniu ceny wykupu.
Do dnia uiszczenia całej sumy wykupu poddani procedurze squeeze out akcjonariusze mniejszościowi zachowują wszelkie uprawnienia z akcji. Natomiast po uiszczeniu ceny wykupu zarząd powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców. Co istotne, nieuiszczenie ceny wykupu – choćby w części – powoduje upadek całej procedury squeeze out’u.
Squeeze out nie wyłącza estońskiego CIT
W procesie squeeze out’u wykup akcji następuje wprawdzie za pośrednictwem zarządu spółki, ale odbywa się to na rachunek akcjonariuszy większościowych. Po uiszczeniu ceny wykupu zarząd powinien bowiem niezwłocznie przenieść wykupione akcje na nabywców. Rola zarządu spółki ogranicza się zatem jedynie do pośredniczenia w procesie przymusowego wykupu akcji akcjonariuszy mniejszościowych przez akcjonariuszy większościowych.
Co prawda squeeze out spowoduje, że zmniejszy się grono akcjonariuszy spółki, ale będzie to nadal ta sama kategoria podmiotów określona w art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT. Według Dyrektora KIS po „wyciśnięciu” akcjonariuszy mniejszościowych wyłącznymi akcjonariuszami spółki wciąż będą wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. Organ interpretacyjny ocenił też, że dokonanie squeeze out nie będzie wiązało się z nabyciem, a tym samym posiadaniem akcji w kapitale innej spółki w rozumieniu art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT.
Biorąc zatem pod uwagę cel oraz przebieg procesu squeeze out stwierdzić należy, że jego dokonanie przez Zarząd Wnioskodawcy nie będzie skutkowało utratą przez Spółkę prawa do opodatkowania ryczałtem na podstawie art. 28l ust. 1 pkt 4 lit. a) ustawy o CIT.
✉ mz@szymalazaremba.pl
- Mediacja jako sposób rozwiązania konfliktu wspólników - 12/04/2024
- Uprawnienia kontrolne komandytariusza w spółce komandytowej - 18/03/2024
- Crowdfunding – nowe wymogi i zakazy - 10/11/2023