Stawka VAT jest czynnikiem, który wpływa na wysokości ceny danego towaru albo usługi. Z tego też powodu podatnicy powinni na bieżąco śledzić zmiany w przepisach ustawy o VAT, które wpływają na obniżenie albo podwyższenie stosowanych dotychczas stawek VAT. Nowelizacja ustawy o VAT z czerwca 2019 roku klasyfikację PKWiU 2008 zastępuje Nomenklaturą scaloną CN oraz PKWiU z 2015 roku. Obecnie obowiązujące stawki VAT wynikają nie tylko z art. 41 ustawy o VAT, ale również z przepisów przejściowych zamieszczonych na końcu tej ustawy.
Stawka VAT – podstawa prawna
Stawki VAT określone zostały przez ustawodawcę w artykule 41 ustawy o VAT. Stawka podstawowa wynosi 22%. Stawki obniżone to 7%, 5% oraz 0%. Oczywiście większość czytających zada od razu pytanie – jak to 22%, 7%? Przecież od dobrych kilku lat stawka podstawowa nie wynosi 22% a 23%, zaś stawka obniżona nie wynosi 7% a 8%. To prawda. Jednakże art. 41 ustawodawca zdecydował się pozostawić bez zmian tzn. ze starymi, nieaktualnymi obecnie stawkami w wysokości 22% oraz 7%. Gdzie mamy więc szukać podstawy prawnej dla obowiązujących obecnie stawek VAT 23% oraz 8%?
Przepisy przejściowe dotyczące stawek VAT
Określone w art. 41 wysokości stawek VAT zostały “tymczasowo” podniesione na podstawie art. 146a oraz art. 146aa ustawy o VAT. Pierwszy z nich (art. 146a) dotyczy stawek VAT obowiązujących od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2018 r. Drugi z nich (art. 146aa) dotyczy stawek VAT obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. do dnia obecnego.
Stawka VAT 23% oraz 8% – podstawa prawna
Artykuł 146a ustawy o VAT brzmi następująco:
W okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f:
1) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%;
2) stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz w tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%;
3) stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o której mowa w art. 115 ust. 2, wynosi 7%;
4) stawka ryczałtu, o której mowa w art. 114 ust. 1, wynosi 4%.
Dla ustalenia właściwej stawki VAT dla danej czynności opodatkowanej artykuł 41 ustawy o VAT należy więc odczytywać wraz z art. 146a ustawy o VAT. Oczywiście dotyczy to wyłącznie czynności opodatkowanych z okresu od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2018 r.
Stawka VAT od 1 stycznia 2019 r. do chwili obecnej
Artykuł 146aa ustawy o VAT jest przepisem przejściowym, który modyfikuje stawki wymienione art. 41 ustawy o VAT. Przepis ten dotyczy określenia właściwej stawki VAT dla czynności opodatkowanych, które miały miejsce od dnia 1 stycznia 2019 roku do chwili obecnej. Stawka podstawowa pozostała nadal na poziomie 23% (stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1…), zaś obniżona na poziomie 8% (stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2…).
Załącznik nr 3 do ustawy o VAT
W załączniku nr 3 do ustawy o VAT wymienione zostały towary i usługi objęte stawką preferencyjną w wysokości 8%. Co istotne – z punktu widzenia zmian obowiązujących od 1 czerwca 2019 r. – wyodrębnienie określonej grupy towarów lub usług objętych tą stawką oparto na klasyfikacji PKWiU z 2008 roku. PKWiU 2008 jest polską klasyfikacją statyczną, która nie jest zharmonizowana z Nomenklaturą scaloną (CN). Nomenklatura scalona (CN) to klasyfikacja celna obowiązująca na obszarze całej Unii Europejskiej, której strukturę określa Światowa Organizacja Celna oraz Komitet Kodeksu Celnego Unii Europejskiej. Nomenklatura scalona klasyfikuje wyłącznie towary. Nie obejmuje więc ona usług.
Nomenklatura Scalona (CN)
Nomenklatura scalona jest 8-znakowym rozwinięciem Systemu Zharmonizowanego (HS). Nomenklatura scalona jest systemem kodowania i klasyfikacji towarów. Powstała ona w wyniku połączenia nomenklatur Wspólnej Taryfy Celnej i Nimexe (zob. Internetowa baza danych dotycząca zintegrowanej taryfy celnej TARIC). Zarówno System Zharmonizowany (HS), jak i Nomenklatura scalona (CN) są uzupełniane przez Noty wyjaśniające. Noty wyjaśniające do Nomenklatury Scalonej są efektem pracy Sekcji Nomenklatury Taryfowej i Statystycznej Komitetu Kodeksu Celnego, na mocy artykułu 9, paragraf 1 (a) oraz artykułu 10 rozporządzenia (EWG) nr 2658/87. Przyjmowane są one przez Komisję Europejską. Obecnie obowiązująca wersja Not wyjaśniających do Nomenklatury Scalonej (CN), opublikowana została w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii C nr 119 z dnia 29 marca 2019 r. Obok not wyjaśniających do CN funkcjonują Ogólne reguły interpretacji Nomenklatury scalonej (w skrócie: ORINS). Ogólne reguły interpretacji Nomenklatury scalonej znajdziemy w załączniku nr I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87.
Zmiany dotyczące stawki VAT obowiązujące od 1 czerwca 2019 r.
Zmiany dotyczą przede wszystkim sposobu klasyfikacji towarów i usług, które podlegają obniżonym stawkom VAT na podstawie art. 41 ust. 2 oraz art. 41 ust. 2a ustawy o VAT. Artykuł 41 ust. 2 (z uwzględnieniem art. 146aa) przewiduje, że dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka wynosi 8%. Artykuł 41 ust. 2a określa zaś, że dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 10, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56), stawka wynosi 5%.
Zmiany w załącznikach nr 3 oraz 10 do ustawy o VAT
Od 1 czerwca 2019 r. w załącznikach nr 3 oraz 10 do ustawy o VAT nie będzie już dotychczasowej klasyfikacji PKWiU 2008. Towary w tych załącznikach szeregowane są według Nomenklatury Scalonej (CN), zaś usługi według klasyfikacji PKWiU 2015. Załączniki te uwzględniają również towary i usługi objęte obniżonymi stawkami VAT, które dodatkowo były wymienione w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych.
Dzięki zmianie dotychczasowej klasyfikacji PKWiU 2008 na Nomenklaturę Scaloną (CN) oraz PKWiU 2015 ilość pozycji w załącznikach nr 3 zmniejszyła się z 150 do 74, zaś w załączniku nr 10 z 35 do 24. Planowane zmiany miały uprościć system i ograniczyć niekonsekwencje w stosowaniu stawek VAT.
Nowa matryca stawek VAT
W związku z wprowadzeniem nowych klasyfikacji – dla towarów: Nomenklatury scalonej (CN), dla usług: PKWiU 2015 – dla pewnej części towarów oraz usług zmieniły się stawki VAT. Sprawdzenie czy stawka VAT uległa zmianie wymaga odnalezienia danego towaru w starej klasyfikacji PKWiU 2008, obowiązującej końca maja 2019 r. oraz w nowej klasyfikacji – Nomenklatura Scalona (CN) i zweryfikowanie czy produkt ten znajduje się (znajdował się) w załączniku nr 3 albo 10 do ustawy o VAT.
✉ msz@szymalazaremba.pl
- Ewidencja IP Box - 12/04/2023
- Opłata od skargi kasacyjnej do NSA - 27/03/2023
- Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z o.o. - 14/02/2023