Uproszczone połączenie spółek to rozwiązanie, dzięki któremu proces konsolidacji firm można przeprowadzić szybciej i taniej. W przypadku łączenia spółek w trybie uproszczonym odpada bowiem część formalności, których trzeba dopełnić w standardowej procedurze połączeniowej. Kiedy można skorzystać z uproszczonej procedury łączenia spółek? Na czym polegają ułatwienia?
Połączenie spółek w trybie uproszczonym – kiedy jest możliwe?
Standardowa (modelowa) procedura połączenia spółek jest niewątpliwie procesem czasochłonnym i sformalizowanym. Liczne formalności, których należy dopełnić, aby doszło do scalenia firm, służą przede wszystkim ochronie wspólników i akcjonariuszy łączących się podmiotów. Dzięki tym formalnościom uczestnicy fuzji mają zagwarantowaną możliwość weryfikacji kluczowych parametrów procesu łączenia się spółek.
Niejednokrotnie ryzyko naruszenia interesów udziałowców jest jednak na tyle niskie, że dopełnienie wszystkich standardowych wymogów połączeniowych wydaje się zbędne. Na szczęście nie umknęło to uwadze ustawodawcy i w Kodeksie spółek handlowych (KSH) znalazły się przepisy liberalizujące procedurę łączeniową. Zgodnie z tymi przepisami uproszczone połączenie spółek jest możliwe w następujących sytuacjach:
1) spółka przejmująca posiada udziały/akcje o łącznej wartości nominalnej wynoszącej co najmniej 90%, ale mniej niż 100% kapitału zakładowego spółki przejmowanej (art. 516 § 1 KSH),
2) spółka-matka przejmuje swoją jednoosobową spółkę-córkę (art. 516 § 6 KSH),
3) łączą się spółki z o.o., których wspólnikami są jedynie osoby fizyczne w liczbie nie większej we wszystkich spółkach niż 10 osób (art. 516 § 7 KSH).
Warto wiedzieć, że zakres uproszczeń, z których można skorzystać w wymienionych wyżej sytuacjach, nieco się różni. W istocie mamy zatem do czynienia z trzema częściowo odmiennymi procedurami uproszczonego łączenia spółek. Przyjrzyjmy się jakie ułatwienia są dostępne w zależności od konfiguracji, w której następuje fuzja.
Ułatwienia przy przejęciu spółki zależnej przez spółkę dominującą
Pierwsza sytuacja, w której można skorzystać z procedury uproszczonej, dotyczy połączenia przez przejęcie w przypadku, gdy spółka przejmująca posiada udziały/akcje o łącznej wartości nominalnej nie niższej niż 90% kapitału zakładowego spółki przejmowanej, ale niestanowiące 100% tego kapitału. Innymi słowy, chodzi o przejęcie spółki prawie całkowicie zależnej (lecz nie zależnej w 100%) od spółki macierzystej. Aby nie komplikować opisu, dalej będę posługiwała się określeniem „przejęcie spółki zależnej przez spółkę dominującą”.
Zakres uproszczeń
W przypadku takiego przejęcia w grę wchodzą następujące ułatwienia:
1) zarządy spółek nie muszą sporządzać pisemnych sprawozdań uzasadniających planowane połączenie ani informować się wzajemnie o istotnych zmianach w zakresie aktywów i pasywów, które nastąpiły między dniem sporządzenia planu połączenia a dniem podjęcia uchwały połączeniowej,
2) nie ma obowiązku badania planu połączenia przez biegłego i sporządzania przez niego opinii,
3) prawo wspólników do przeglądania dokumentacji połączeniowej nie obejmuje sprawozdania zarządów oraz opinii biegłego (ponieważ dokumenty te nie są sporządzane),
4) nie ma potrzeby podejmowania uchwały o połączeniu w spółce przejmującej (wystarczy podjęcie takiej uchwały w spółce przejmowanej).
Jak widać, w przypadku przejęcia spółki zależnej przez spółkę dominującą odpada znaczna część formalności połączeniowych. Dzięki temu proces konsolidacji można przeprowadzić zdecydowanie szybciej i sprawniej. Pozwala to też znacząco obniżyć koszty całego przedsięwzięcia.
Warunki skorzystania z ułatwień
Oczywiście w tym miejscu może pojawić się pytanie: czy aby móc skorzystać z tych ułatwień, trzeba spełnić jakieś warunki? Owszem, tak. Po pierwsze, należy zadbać o to, by wymóg co najmniej 90% zaangażowania w kapitale spółki przejmowanej był spełniony przez cały okres trwania uproszczonej procedury łączeniowej, czyli od dnia uzgodnienia planu połączenia do dnia połączenia. Warto też pamiętać, że przy ustalaniu, czy ten próg został osiągnięty uwzględnia się jedynie udziały/akcje należące bezpośrednio do spółki przejmującej.
Po drugie, rezygnacja z podjęcia uchwały połączeniowej nie jest możliwa w przypadku spółki przejmującej będącej spółką publiczną. Chodzi tu o taką spółkę, której co najmniej jedna akcja jest dopuszczona do obrotu na rynku regulowanym (GPW) lub wprowadzona do obrotu w alternatywnym systemie obrotu (NewConnect).
Po trzecie, przeprowadzenie połączenia bez podjęcia uchwały przez spółkę przejmującą nie będzie możliwe, jeżeli wspólnik reprezentujący co najmniej 5% kapitału zakładowego spółki przejmującej zażąda zwołania zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia w celu podjęcia takiej uchwały. Na zgłoszenie takiego żądania wspólnik ma miesiąc od dnia ogłoszenia planu przekształcenia. Jego zgłoszenie przywraca konieczność podjęcia uchwały o połączeniu w spółce przejmującej.
Przejęcie spółki zależnej przez spółkę dominującą – procedura uproszona
Jeśli spełniony jest warunek zaangażowania w kapitale spółki przejmowanej, a spółka przejmująca nie jest spółką publiczną i nie zgłoszono żądania zwołania zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia w celu podjęcia uchwały połączeniowej w spółce przejmującej, uproszczona procedura przejęcia spółki zależnej przez spółkę dominującą będzie ograniczona do następujących działań:
1) sporządzenie planu połączenia wraz z załącznikami zgodnie z wymogami określonymi w Kodeksie spółek handlowych,
2) zgłoszenie tego planu do właściwych sądów rejestrowych,
3) ogłoszenie planu połączenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG) albo udostępnienie go na stronie internetowej każdej z łączących się spółek,
4) dwukrotne zawiadomienie wspólników o zamiarze połączenia spółek,
5) udostępnienie wspólnikom dokumentów połączeniowych,
6) podjęcie przez wspólników spółki przejmowanej uchwały o połączeniu,
7) rejestracja połączenia w KRS,
8) zamieszczenie w MSiG ogłoszenia o połączeniu spółek.
Jednocześnie wspomnieć trzeba, że uproszczone połączenie spółek może wiązać się z koniecznością dokonania wykupu udziałów/akcji mniejszościowych wspólników spółki przejmowanej. Żądanie dokonania wykupu udziałów/akcji każdy ze wspólników spółki przejmowanej może zgłosić w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu połączenia. Jeśli wspólnik zgłosi takie żądanie, spółka przejmująca powinna wykupić jego udziały/akcje po cenie notowanej na rynku regulowanym według przeciętnego kursu z trzech ostatnich miesięcy przed podjęciem uchwały połączeniowej. Natomiast jeżeli udziały/akcje nie są notowane na rynku regulowanym, wykup powinien nastąpić po cenie ustalonej przez biegłego. W takim przypadku konieczne będzie zwołanie zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia akcjonariuszy w celu wyznaczenia biegłego.
Uproszczenia w przypadku przejęcia jednoosobowej spółki-córki
Opisane wyżej obowiązki związane z wykupem udziałów/akcji nie wystąpią w przypadku przejęcia jednoosobowej spółki-córki. Chodzi tu o taką sytuację, w której w spółce przejmowanej nie ma żadnych innych wspólników poza spółką przejmującą.
Natomiast zakres uproszczeń w ramach procedury połączeniowej będzie podobny, jak w przypadku przejęcia spółki zależnej, w której spółka przejmująca ma co najmniej 90% (ale nie 100%) kapitału zakładowego. Mianowicie:
1) nie będzie konieczne, aby zarządy spółek przygotowywały sprawozdania uzasadniające połączenie oraz informowały się wzajemnie o istotnych zmianach w zakresie aktywów i pasywów między dniem sporządzenia planu połączenia a dniem podjęcia uchwały połączeniowej,
2) odpadnie obowiązek badania planu połączenia przez biegłego i sporządzania przez niego opinii,
3) uprawnienie wspólników do przeglądania dokumentacji połączeniowej nie będzie obejmowało sprawozdań zarządów łączących się spółek oraz opinii biegłego (ponieważ nie ma konieczności sporządzania tych dokumentów),
4) połączenie będzie mogło nastąpić bez podjęcia uchwały przez spółkę przejmującą (chyba że wspólnik spółki przejmującej, który reprezentuje co najmniej 5% jej kapitału zakładowego, zażąda zwołania zgromadzenia wspólników/walnego zgromadzenia w celu podjęcia takiej uchwały).
Ponadto – w związku z tym, że w przypadku przejęcia przez spółkę-matkę jej jednoosobowej spółki-córki spółka przejmująca będzie jedynym wspólnikiem spółki przejmowanej – nie dojdzie do emisji łączeniowej. W konsekwencji w planie połączenia nie trzeba będzie umieszczać informacji dotyczących parytetu wymiany, jak również zasad przyznawania udziałów/akcji oraz kwestii uczestnictwa nowych udziałów/akcji w zysku spółki przejmującej.
Schemat uproszczonej procedury przejęcia jednoosobowej spółki-córki przez spółkę-matkę przedstawia poniższa grafika.
W ramach tej procedury ogłoszenie planu połączenia w MSiG lub jego udostępnienie na stronie internetowej, jak również udostępnienie wspólnikom dokumentów połączeniowych musi nastąpić co najmniej na miesiąc przed dniem złożenia wniosku o zarejestrowanie połączenia.
Uproszczona procedura łączenia małych spółek z o.o.
Inny tryb uproszczony znajduje zastosowanie w przypadku łączenia się tzw. małych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Dotyczy to sytuacji, w której:
1) w połączeniu uczestniczą wyłącznie spółki z o.o.,
2) wspólnikami tych spółek są jedynie osoby fizyczne,
3) łączna liczba wspólników we wszystkich łączących się spółkach nie przekracza 10 osób.
W odróżnieniu od poprzednich dwóch trybów uproszczonych, omawiany tryb stosuje się nie tylko w przypadku łączenia przez przejęcie, ale także przez zawiązanie nowej spółki. Co ważne, spółką nowo zawiązaną nie musi być spółka z o.o., lecz może to być spółka akcyjna lub P.S.A. Warto też zauważyć, że nie ma przeszkód, aby w tym trybie łączyły się więcej niż dwie spółki z o.o.
Ułatwienia, z których można skorzystać w ramach uproszczonego połączenia spółek z o.o., polegają na tym, że:
1) planu połączenia nie trzeba ogłaszać,
2) nie ma konieczności angażowania biegłego do zbadania planu i wydania opinii,
3) brak obowiązku zawiadamiania wspólników o planowanym scaleniu spółek.
Formalności połączeniowe będą natomiast obejmowały sporządzenie planu połączenia (wraz z załącznikami) oraz jego zgłoszenie do KRS. Zarządy spółek będą też musiały przygotować pisemne sprawozdania uzasadniające planowane połączenie. Ponadto konieczne będzie udostępnienie wspólnikom dokumentów połączeniowych. Kluczowym momentem procesu będzie podjęcie przez wspólników wszystkich spółek uchwał o połączeniu. Ostatnim etapem będzie zaś rejestracja połączenia w KRS i zamieszczenie ogłoszenia w MSiG.
Uproszczone połączenie spółek z o.o. w opisanym trybie nie będzie jednak możliwe, jeśli sprzeciwi się temu choć jeden ze wspólników. Wspólnik przeciwny procedowaniu w trybie uproszczonym może zgłosić swój sprzeciw w terminie miesiąca od zgłoszenia planu połączenia do KRS.
Podsumowanie
Jak widać, w zależności od konfiguracji, w jakiej następuje fuzja, przepisy KSH przewidują różne ułatwienia proceduralne. Dzięki nim proces scalania spółek można przeprowadzić szybciej i przy mniejszym nakładzie finansowym. Planując połączenie warto zatem sprawdzić, czy w danym przypadku skorzystanie z trybu uproszczonego wchodzi w grę.
Jednocześnie nie można zapominać, że choć uproszczone połączenie spółek oznacza, że formalności jest mniej niż w procedurze standardowej, to jednak trzeba zadbać o ich prawidłowe wykonanie. W tym zakresie warto skorzystać z pomocy wyspecjalizowanej kancelarii prawnej. Prawnik specjalizujący się w połączeniach spółek (adwokat, radca prawny) pomoże odpowiednio zaplanować i przeprowadzić całą procedurę aż do pomyślnej finalizacji.
Jeśli jesteście Państwo zainteresowani połączeniem spółek, zapraszamy do kontaktu.
✉ mz@szymalazaremba.pl
- Pozew o rozwiązanie spółki z o.o. - 19/04/2024
- Mediacja jako sposób rozwiązania konfliktu wspólników - 12/04/2024
- Uprawnienia kontrolne komandytariusza w spółce komandytowej - 18/03/2024