Zażalenie na postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA) jest środkiem zaskarżenia, które nie dotyczy meritum danej sprawy podatkowej rozpoznawanej przed sądem administracyjnym. Ten środek zaskarżenia można inaczej określać jako zażalenie do NSA, ponieważ rozpoznawany jest – co do zasady – przez Naczelny Sąd Administracyjny. Jednocześnie podkreślić trzeba, że zażalenie do NSA jest odrębnym od skargi kasacyjnej środkiem zaskarżenia.
Co jest przedmiotem zażalenia do NSA?
Podkreślić należy, że nie na wszystkie postanowienia wydane przez WSA przysługiwać będzie zażalenie do NSA. Zażalenie do NSA przysługuje na ściśle określone w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) postanowienia wydane przez WSA oraz zarządzenia przewodniczącego składu sędziowskiego lub wydziału. Jeżeli przepisy tejże ustawy nie przewidują zażalenia na postanowienie WSA (niedopuszczalność zażalenia), a strona postępowania pomimo to je wniesie, zażalenie takie zostanie odrzucone przez sąd pierwszej instancji postanowieniem. Na postanowienie WSA o odrzuceniu zażalenia z powodu jego niedopuszczalności przysługuje zażalenie do NSA.
W pierwszej kolejności, wskazać należy na zaskarżalną grupę postanowień, wyszczególnioną w art. 194 § 1 p.p.s.a.
Zażalenie do NSA przysługiwać będzie na postanowienie WSA, którego przedmiotem jest:
1) przekazanie sprawy innemu sądowi administracyjnemu;
2) odrzucenie skargi z następujących przyczyn:
a) skarga została wniesiona po terminie do jej wniesienia,
b) nie uzupełniono w terminie braków formalnych skargi,
c) sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona,
d) pomimo wezwania nie został uiszczony wpis od skargi,
3) umorzenie postępowania;
4) wstrzymanie lub odmowa wstrzymania wykonania decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, o których mowa w art. 61 p.p.s.a;
5) odmowa sporządzenia uzasadnienia wyroku;
6) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
7) odrzucenie wniosku o uzupełnienie wyroku albo odmowa jego uwzględnienia;
8) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
9) odrzucenie skargi kasacyjnej;
10) odrzucenie zażalenia;
11) zwrot kosztów postępowania, jeżeli strona nie wnosi skargi kasacyjnej;
12) ukaranie grzywną.
Do drugiej grupy postanowień zaliczyć należy te, które nie zostały wymienione w 194 § 1 p.p.s.a., a są zaskarżalne zażaleniem na podstawie innego przepisu. Są to postanowienia dotyczące:
1) zawieszenia postępowania albo odmowy podjęcia postępowania (art. 131 p.p.s.a.);
2) odrzucenia skargi o wznowienie postępowania (art. 280 § 1 p.p.s.a.);
3) odmowy dopuszczenia od udziału w sprawie (art. 33 § 2 p.p.s.a.);
4) przywrócenia terminu albo odmowy przywrócenia terminu (art. 86 § 3 p.p.s.a.);
5) odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu (art. 88 p.p.s.a.);
6) kosztów sądowych, jeżeli strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy (art. 227 § 1 p.p.s.a.);
7) przyznania, cofnięcia, odmowy przyznania prawa pomocy albo umorzenia postępowania w sprawie przyznania prawa pomocy wydawane wyłącznie przez WSA na posiedzeniu niejawnym (art. 258 § 4 p.p.s.a.);
8) przyznania wynagrodzenia adwokatowi, radcy prawnemu, doradcy podatkowemu lub rzecznikowi patentowemu za zastępstwo prawne wykonane na zasadzie prawa pomocy oraz o zwrocie niezbędnych udokumentowanych wydatków wydawane wyłącznie przez WSA na posiedzeniu niejawnym (art. 258 § 4 p.p.s.a.);
9) wstrzymania wykonania orzeczenia zaskarżonego skargą o wznowienie postępowania (art. 284 p.p.s.a.);
10) odtworzenia zaginionych akt albo niemożliwości odtworzenia zaginionych akt (art. 297 p.p.s.a);
11) podjęcia dalszego postępowania po odtworzeniu zaginionych akt (art. 298 p.p.s.a.).
Zarządzenia zaskarżalne zażaleniem do NSA
Do zarządzeń wydawanych przez przewodniczącego (wydziału, posiedzenia), które zaskarżalne są zażaleniem do NSA zaliczyć należy:
1) zarządzenie o pozostawieniu pisma bez rozpoznania, jeżeli strona nie uzupełniła lub nie poprawiła pisma w terminie (art. 49 § 2 p.p.s.a.);
2) zarządzenie w przedmiocie kosztów sądowych, jeżeli strona nie składała środka odwoławczego co do istoty sprawy (art. 227 p.p.s.a.).
Jakich postanowień dotyczy art. 194 § 1 p.p.s.a.?
Zażalenie do NSA przysługuje wyłącznie na postanowienia wymienione w art. 194 p.p.s.a., które wydane zostały przez wojewódzkie sądy administracyjne.
Postanowienia NSA z 5.12.2007 r., II GZ 96/06, II GZ 144/07:
Naczelny Sąd Administracyjny jest właściwy do rozpoznawania środków odwoławczych, tj. skarg kasacyjnych i zażaleń od wyroków i postanowień wojewódzkich sądów administracyjnych stosownie do przepisów tej ustawy. Natomiast ustawa ta nie zawiera przepisu, który dopuszczałby możliwość rozpoznawania w trybie określonym w jej przepisach, skargi kasacyjnej bądź zażalenia od orzeczeń wydanych przez Naczelny Sąd Administracyjny. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że od wyroków i postanowień wydanych przez Naczelny Sąd Administracyjny nie przysługuje żaden ze wskazanych przez skarżącego środków odwoławczych. Stają się one prawomocne z chwilą ich wydania.
Na jakie postanowienia nie przysługuje zażalenie do NSA?
Zażalenie do NSA nie przysługuje m.in. na następujące rodzaje postanowień:
1) wydane przez NSA;
2) o odmowie zawieszenia postępowania i podjęciu zawieszonego postępowania;
3) o wyłączeniu sędziego;
4) o oddaleniu wniosku dowodowego strony;
5) o odrzuceniu skargi z wyjątkiem przyczyn wymienionych w art. 58 § 1 pkt 2-4 p.p.s.a. oraz art. 220 § 3 p.p.s.a.;
6) o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania.
Jaki jest termin na wniesienia zażalenia?
Zażalenie należy wnieść w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia (art. 194 § 2 p.p.s.a.). Zażalenie należy wnieść do NSA za pośrednictwem WSA, który wydał zaskarżone postanowienie (art. 177 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a.). WSA odrzuci zażalenie jeżeli zostało ono wniesione po upływie terminu lub z innych przyczyn było niedopuszczalne, a także jeżeli strona nie uzupełniła braków zażalenia w wyznaczonym terminie (art. 178 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a). NSA rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 197 § 2 p.p.s.a.).
Czy WSA może uwzględnić zażalenie?
Zażalenie na postanowienie WSA jest środkiem zaskarżenia względnie dewolutywnym. Oznacza to, że gdy spełnione zostaną określone przesłanki WSA może uwzględnić zażalenie nie przekazując akt Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu. Wojewódzki sąd administracyjny może uwzględnić zażalenie wyłącznie w dwóch przypadkach:
1) gdy w zażaleniu zarzucono nieważność postępowania,
lub
2) gdy zażalenie jest oczywiście uzasadnione.
Zażalenie jest “oczywiście uzasadnione”, jeżeli sąd podziela zarzuty i żądania w nim zawarte, uznając swą pomyłkę w tym zakresie. Zażalenie jest “oczywiście uzasadnione” wówczas, gdy wada postanowienia nie wzbudza jakichkolwiek wątpliwości i jest zauważalna bez potrzeby dokonywania głębszej analizy zaskarżonego postanowienia.
Od ponownie wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny postanowienia przysługuje zażalenie.
Co powinno zawierać zażalenie do NSA?
Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia (art. 194 § 3 p.p.s.a.). Zażalenie nie jest tak sformalizowanym pismem procesowym jak skarga kasacyjna. Z tego też powodu – z jednym wyjątkiem, o czym poniżej – strona może sama sporządzić oraz wnieść do NSA zażalenie.
Wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2009 r., II FZ 553/09:
Wadliwe uzasadnienie zażalenia nie może prowadzić do tak rygorystycznych konsekwencji jakie miałyby miejsce w postępowaniu zainicjowanym na skutek wniesienia skargi kasacyjnej. Rygoryzm formalny, mający swoją podstawę w art. 174 i art. 176 p.p.s.a., nie ma w postępowaniu zażaleniowym miejsca, gdyż ww. przepisów nie stosuje się. Tym samym, jeżeli z treści zażalenia możliwe jest do wywiedzenia, jakimi intencjami i racjami kierował się wnoszący zażalenie, to nie ma przeszkód do nadania sprawie dalszego biegu i rozpoznania merytorycznego sprawy przez NSA.
Przymus adwokacki przy sporządzaniu zażalenia do NSA
Przymus adwokacki dotyczy wyłącznie zażaleń na postanowienia o odrzuceniu skargi kasacyjnej. Przymus adwokacki dotyczy więc wyłącznie postanowień, których podstawą prawną jest art. 194 § 1 pkt 7 p.p.s.a. Pozostałe zaskarżalne zażaleniem postanowienia WSA nie są objęte przymusem adwokackim.
Opłata od zażalenia na postanowienie WSA
Wpis stały od zażalenia na postanowienie WSA wynosi 100 zł.
Z opłaty zwolnione są następujące zażalenia:
1) na zarządzenie przewodniczącego w przedmiocie kosztów sądowych, jeżeli strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy;
2) na postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego w przedmiocie kosztów sądowych, jeżeli strona nie składa środka odwoławczego co do istoty sprawy;
3) na pozostawienie pisma bez rozpoznania z powodu nieuiszczenia opłaty sądowej;
4) na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi, skargi kasacyjnej, zażalenia oraz skargi o wznowienie postępowania, jeżeli pomimo wezwania do uiszczenia wpisu należnego od tych pism, nie został on uiszczony;
5) “oczywiście uzasadnione” w rozumieniu art. 195 § 2 p.p.s.a.
✉ msz@szymalazaremba.pl
- Ewidencja IP Box - 12/04/2023
- Opłata od skargi kasacyjnej do NSA - 27/03/2023
- Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z o.o. - 14/02/2023