Przepisy przewidujące możliwość tworzenia fundacji rodzinnych weszły w życie ponad 2 miesiące temu i pojawiają się pierwsze indywidualne interpretacje podatkowe dotyczące fundacji rodzinnej. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wypowiedział się już m.in. na temat skutków podatkowych wniesienia przez fundatora akcji do fundacji rodzinnej oraz możliwości uznania fundacji rodzinnej za podatnika VAT w zakresie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.
Wniesienie akcji do fundacji rodzinnej przez akcjonariusza spółki na estońskim CIT
Pierwsza interpretacja indywidualna (znak: 0111-KDIB1-1.4010.163.2023.2.MF) wydana została na wniosek spółki akcyjnej opodatkowanej estońskim CIT. Dwoje akcjonariuszy tej spółki planowało wspólnie utworzyć fundację rodzinną. Jedną z rozważanych przez nich opcji było założenie fundacji rodzinnej w Liechtensteinie. Drugi scenariusz, który brali pod uwagę, to ustanowienie fundacji rodzinnej w Polsce na podstawie uchwalonej niedawno ustawy o fundacji rodzinnej.
We wniosku o wydanie interpretacji przyszli fundatorzy wskazali, że zamierzają wyposażyć fundację rodzinną w środki pieniężne. Beneficjentami fundacji miały zostać ich wnuki. Natomiast sami fundatorzy nie mieli posiadać statusu beneficjentów. Nie planowali również wypłacać sobie z fundacji rodzinnej wynagrodzeń z tytułu umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
W interpretacji indywidualnej z 7 czerwca 2023 r. Dyrektor KIS potwierdził, że utworzenie przez akcjonariuszy fundacji rodzinnej nie będzie skutkowało utratą prawa do opodatkowania dochodów spółki estońskim CIT. Organ interpretacyjny zwrócił uwagę, że art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT został zmieniony przez ustawę o fundacji rodzinnej. W wyniku nowelizacji przepis ten od 22 maja 2023 r. wyraźnie przewiduje, że:
opodatkowaniu ryczałtem (tj. estońskim CIT) może podlegać podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1 tej ustawy, jeżeli spełnia między innymi warunek polegający na prowadzeniu działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, której odpowiednio udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, z wyłączeniem fundatorów i beneficjentów fundacji rodzinnej.
W związku z tym, jeśli akcjonariusze spółki akcyjnej (osoby fizyczne) będą fundatorami polskiej fundacji rodzinnej, spółka ta – według Dyrektora KIS – będzie spełniała warunek do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, o którym mowa w art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.
Wniesienie akcji do fundacji rodzinnej bez podatku po stronie fundatora
Kolejna interpretacja indywidualna (znak: 0113-KDIPT2-3.4011.284.2023.3.JŚ) wydana została na wniosek akcjonariusza spółki akcyjnej. Wnioskodawca planował, że po 22 maja 2023 r. utworzy fundację rodzinną, wnosząc do niej składniki majątkowe, w szczególności należące do niego akcje w spółce akcyjnej. W efekcie fundacja rodzinna stanie się akcjonariuszem spółki, a on sam będzie fundatorem i beneficjentem fundacji.
Wątpliwości wnioskodawcy
We wniosku o wydanie interpretacji wnioskodawca wskazał, że utworzona przez niego fundacja rodzinna może zostać zobowiązana do dokonywania okresowych wypłat na rzecz beneficjentów. Jednocześnie podkreślił, że jako fundator i beneficjent – wnosząc akcje do fundacji rodzinnej – nie otrzyma w zamian żadnych udziałów, certyfikatów lub innych instrumentów prawnych, które dawałyby mu tytuł prawny do wniesionego majątku w postaci składników majątkowych lub do otrzymania od fundacji innego rodzaju świadczeń z tego tytułu. Wnioskodawca chciał się upewnić, że wniesienie przez niego składników majątkowych, w szczególności akcji, do fundacji rodzinnej nie spowoduje powstania stronie dochodu (przychodu).
Stanowisko Dyrektora KIS
W interpretacji z 15 czerwca 2023 r. Dyrektor KIS potwierdził, że takie zdarzenie będzie dla wnioskodawcy neutralne podatkowo na gruncie PIT. W pierwszej kolejności organ interpretacyjny zwrócił uwagę na istotę fundacji rodzinnej, która polega na tym, że w zamian za wniesiony do fundacji majątek fundator nie otrzymuje żadnego ekwiwalentu. W związku z tym wniesienie przez fundatora akcji do fundacji rodzinnej nie ma charakteru odpłatnego zbycia udziałów (akcji), opodatkowanego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT.
Dyrektor KIS wskazał również, że wniesienie do fundacji rodzinnej składników majątku nie jest objęte dyspozycją art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Przepis ten dotyczy bowiem opodatkowania wartości wkładu w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego. Tymczasem fundacja rodzinna nie ma charakteru spółki ani spółdzielni w rozumieniu przepisów ustawy o PIT.
Według Dyrektora KIS wniesienie składników majątku do fundacji rodzinnej nie spełnia także dyspozycji innych przepisów ustawy o PIT w zakresie powstania przychodu, w tym art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy. Wprawdzie ten ostatni przepis przedstawia otwarty katalog zdarzeń, w wyniku których dochodzi do powstania u podatnika przychodu z innych źródeł. Jednak – dokonując kwalifikacji danego zdarzenia jako powodującego powstanie przychodu z innych źródeł – nie można abstrahować od art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Zawiera on definicję przychodu, która wprost odwołuje się do otrzymanych lub postawionych do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniędzy, wartości pieniężnych oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Skoro wnioskodawca – wnosząc akcje do fundacji rodzinnej – nie otrzyma w zamian żadnych udziałów, certyfikatów lub innych instrumentów prawnych, które dawałyby mu tytuł prawny do wniesionego do fundacji majątku w postaci składników majątkowych lub do otrzymania od fundacji innego rodzaju świadczeń z tego tytułu, to w konsekwencji nie uzyska on przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.
Ponadto, organ interpretacyjny zwrócił uwagę na obowiązujący od 22 maja 2023 r. art. 20 ust. 1g ustawy o PIT:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody z tytułu otrzymania lub postawienia do dyspozycji świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Jeżeli przedmiotem tego świadczenia lub tym mieniem nie są pieniądze lub wartości pieniężne, przychód powstaje w ostatnim dniu miesiąca, w którym podatnik otrzymał takie świadczenie lub mienie, a w przypadku świadczenia lub mienia przysługującego za okres dłuższy niż miesiąc, przychód powstaje w ostatnim dniu każdego miesiąca, za który takie świadczenie lub mienie przysługuje.
Tym samym – jak podkreślił Dyrektor KIS – przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują jako moment powstania przychodu wyłącznie ewentualne przychody otrzymane od fundacji rodzinnej (bądź w trakcie jej funkcjonowania, bądź w wyniku jej rozwiązania). Natomiast żaden z przepisów ustawy o PIT nie wskazuje, by w momencie wniesienia przez fundatora do fundacji rodzinnej składników majątku na pokrycie funduszu założycielskiego dochodziło do powstania przychodu po stronie fundatora.
W konsekwencji Dyrektor KIS stwierdził, że wniesienie przez wnioskodawcę składników majątkowych, w tym akcji, do fundacji rodzinnej w celu pokrycia jej funduszu założycielskiego nie będzie powodować powstania po stronie wnioskodawcy przychodu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a oraz art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT ani na podstawie żadnego innego przepisu tej ustawy.
Fundacja rodzinna a VAT
Z kolei w interpretacji z 19 lipca 2023 r., znak: 0114-KDIP4-3.4012.205.2023.3.DS Dyrektor KIS odniósł się do kwestii uznania fundacji rodzinnej za podatnika podatku VAT w zakresie wykonywania przez nią działalności gospodarczej, w szczególności w zakresie zbywania mienia.
Czy fundacja rodzinna jest podatnikiem VAT?
Wspomniana interpretacja wydana została na wniosek wspólnika spółki z o.o. Planował on założenie fundacji rodzinnej samodzielnie albo wspólnie z żoną. Do fundacji zamierzał wnieść mienie m.in. w postaci udziałów w spółce z o.o.
Zgodnie z zamiarem przyszłego fundatora, fundacja miałaby prowadzić działalność gospodarczą w zakresie określonym w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej. W szczególności mogłaby nabywać i zbywać papiery wartościowe, instrumenty pochodne, prawa o podobnym charakterze, przystępować do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze mających siedzibę w kraju lub za granicą, nabywać nieruchomości i je wynajmować na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub udostępniać mienie do korzystania na innej podstawie.
Wnioskodawca zakładał też, że w przyszłości fundacja może odpłatnie zbyć wniesione do niej udziały. Uzyskane zaś z tego tytułu środki pieniężne fundacja mogłaby w całości lub w części przeznaczyć na nabycie innego mienia lub na wypłaty dla beneficjentów.
Wątpliwości wnioskodawcy budziło to, czy w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej, w szczególności w zakresie zbywania mienia, fundacja rodzinna może być uznana za podatnika podatku VAT. Jego zdaniem w sytuacji, gdy zbywanie mienia przez fundację rodzinną będzie miało charakter ciągły i będzie dokonane dla celów zarobkowych, fundacja powinna być uznana za podatnika VAT. Opodatkowanie podatkiem VAT zbycia określonego mienia przez fundację będzie jednak uzależnione od tego, czy takie zbycie zostanie dokonane w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.
Fundacja rodzinna jako podatnik VAT
Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. W uzasadnieniu interpretacji indywidualnej organ podkreślił, że dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności, a sam fakt jej wykonywania. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, by przyniosła ona jakiekolwiek efekty – wystarczy, że będzie to takie wykorzystywanie składników majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.
Jednocześnie organ interpretacyjny przypomniał, że fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia i zarządzania nim w interesie beneficjentów. Ponadto przepisy ustawy o fundacji rodzinnej precyzują zakres prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, wymieniając szereg czynności, jakie fundacja rodzinna może wykonywać w ramach swojej działalności.
W konkluzji Dyrektor KIS stwierdził:
w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług – w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT – w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.
Fundacja rodzinna – doradztwo podatkowe
Przedstawione wyżej interpretacje indywidualne dotyczą jedynie wybranych aspektów podatkowych związanych z utworzeniem i funkcjonowaniem fundacji rodzinnej. Jeżeli zastanawiacie się Państwo nad założeniem fundacji rodzinnej i macie pytania odnośnie do skutków podatkowych planowanych działań, zapraszamy do kontaktu z nami. Jako kancelaria oferujemy doradztwo podatkowe w zakresie opodatkowania fundacji rodzinnej, jej fundatorów i beneficjentów, w tym analizę korzyści i ryzyk podatkowych związanych z ustanowieniem takiej fundacji. Nasi prawnicy zapewniają także pełne wsparcie prawne przy zakładaniu fundacji rodzinnej i jej rejestracji.
✉ mz@szymalazaremba.pl
- Wyłączenie wspólnika ze spółki z o.o. - 30/04/2024
- Pozew o rozwiązanie spółki z o.o. - 19/04/2024
- Mediacja jako sposób rozwiązania konfliktu wspólników - 12/04/2024