Z dniem 10 listopada 2023 roku kończy się okres przejściowy, w którym platformy crowdfundingowe mogły działać zgodnie z prawem krajowym. Od tego dnia dostawcy usług finansowania społecznościowego będą musieli stosować się do wymogów Rozporządzenia ECSP. W tym samym dniu wchodzą też w życie zmiany w Kodeksie spółek handlowych dotyczące spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Wprowadzają one m.in. zakaz oferowania nabycia lub objęcia udziałów w spółce z o.o. nieoznaczonemu adresatowi.
Ramy prawne crowdfundingu
Jeszcze do niedawna działalność crowdfundingowa nie była wprost regulowana przepisami prawa. W związku z tym w zasadzie każdy zainteresowany mógł uruchomić platformę crowdfundingową i nie musiał mieć żadnego specjalnego zezwolenia. Pozyskiwanie kapitału przy udziale platform crowdfundingowych odbywało się głównie w ramach ofert publicznych przeprowadzanych bez obowiązku sporządzenia, zatwierdzenia i opublikowania prospektu (tzw. oferty bezprospektowe).
Sytuację zmieniło przyjęcie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 roku w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937. Skrótowo określa się je jako Rozporządzenie ECSP (od ang. European Crowdfunding Service Providers). Odnosi się ono do crowdfundingu udziałowego (inwestycyjnego) i pożyczkowego (dłużnego), a jego przepisy stosuje się od 10 listopada 2021 roku. Do 10 listopada 2023 roku obowiązywał jednak okres przejściowy. Do jego upływu dostawcy usług finansowania społecznościowego mogli kontynuować swoją działalność zgodnie z prawem krajowym.
Jednocześnie Rozporządzenie ECSP stało się impulsem dla polskiego ustawodawcy do uchwalenia odpowiedniej regulacji krajowej. Chodzi o ustawę z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (dalej: Ustawa).
Konieczność uzyskania zezwolenia KNF
W związku z upływem wspomnianego wyżej okresu przejściowego operatorzy platform crowdfundingowych, którzy chcą kontynuować działalność, muszą uzyskać specjalne zezwolenie. W tym celu trzeba złożyć odpowiedni wniosek do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Udzielenie zezwolenia podlega opłacie w wysokości nie większej niż równowartość w złotych 4500 euro.
Co ważne, ustawodawca wprowadził bardzo surową sankcję za prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego bez zezwolenia. Za taki czyn grozi bowiem kara grzywny do 5 mln zł.
Transgraniczne świadczenie usług finansowania społecznościowego
Jednocześnie warto podkreślić, że podmiot posiadający zezwolenie KNF będzie mógł stosunkowo łatwo rozpocząć świadczenie usług crowdfundingowych w innym państwie UE. Rozporządzenie ECSP przewiduje bowiem, że zezwolenie wydane przez właściwy organ krajowy uprawnia do prowadzenia działalności crowdfundingowej w innych państwach UE. Warunkiem jest jedynie dokonanie odpowiedniej notyfikacji.
Nadzór KNF nad działalnością crowdfundingową
Nowe regulacje poddają działalność w zakresie crowdfundingu udziałowego i pożyczkowego nadzorowi KNF. Organ ten zyskał m.in. uprawnienie do przeprowadzania kontroli, żądania udostępnienia dokumentacji lub udzielenia wyjaśnień dotyczących przestrzegania Rozporządzenia ECSP i przepisów krajowych. W przypadku naruszenia przepisów Rozporządzenia ECSP lub Ustawy, KNF może zastosować środki nadzorcze. Na przykład może wstrzymać bieg oferty finansowania, nakazać odwołanie członka zarządu odpowiedzialnego za naruszenie lub nałożyć karę pieniężną na podmiot będący dostawcą usług finansowania społecznościowego lub członków zarządu takiego podmiotu.
Podniesienie limitu bezprospektowego
Od 10 listopada 2023 roku oferta publiczna, która jest prowadzona za pośrednictwem dostawcy usług finansowania społecznościowego posiadającego zezwolenie KNF, nie wymaga sporządzenia prospektu, jeżeli nie zostanie przekroczony limit 5 mln euro. Wcześniej limit ten wynosił 2,5 mln euro.
Arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych
Przeprowadzenie wspomnianej wyżej oferty wymaga sporządzenia przez emitenta oraz udostępnienia potencjalnym inwestorom przez dostawcę arkusza kluczowych informacji inwestycyjnych (AKII). Dostawca usług finansowania społecznościowego powinien przekazać KNF taki arkusz na przynajmniej 7 dni roboczych przed jego udostępnieniem do publicznej wiadomości. Emitent może zamieścić AKII na swojej stronie internetowej dopiero po jego udostępnieniu przez dostawcę wraz z informacją, że udział w ofercie jest możliwy wyłącznie za pośrednictwem dostawcy wskazanego przez emitenta.
Zgodnie z Rozporządzeniem ECSP AKII musi być rzetelny i jasny oraz nie może wprowadzać w błąd. Nie powinien zawierać przypisów innych niż zawierające odniesienia do mających zastosowanie przepisów prawa. Należy go przedstawić na osobnym trwałym nośniku, wyraźnie różniącym się od komunikatów marketingowych. W wersji papierowej AKII powinien składać się maksymalnie z sześciu stron formatu A4.
Dwie kategorie inwestorów
Rozporządzenie ECSP wyróżnia dwie kategorie inwestorów: inwestorów doświadczonych i niedoświadczonych. Ma to służyć zapewnieniu odpowiedniej ochrony inwestorów w zależności od kategorii, do której należą. Dostawcy usług finansowania społecznościowego mają w szczególności obowiązek przeprowadzania wstępnych testów wiedzy oraz symulacji zdolności ponoszenia strat przez inwestorów, którzy zamierzają korzystać z ich platform. Wprawdzie uznanie za inwestora niedoświadczonego nie uniemożliwia korzystania z usług finansowania społecznościowego, ale w przypadku uznania, że potencjalny inwestor nie posiada wystarczającej wiedzy, umiejętności lub doświadczenia, na dostawcy usług finansowania społecznościowego ciążą dodatkowe obowiązki informacyjne względem takiego inwestora.
Okres namysłu przed zawarciem umowy dla inwestorów niedoświadczonych
Kolejną nowością wprowadzoną przez Rozporządzenie ECSP jest „okres namysłu przed zawarciem umowy”. Daje on potencjalnemu inwestorowi niedoświadczonemu możliwość wycofania się ze złożonej oferty finansowania w okresie czterech dni od jej złożenia. Nie musi on przy tym podawać przyczyny ani nie może ponosić z tego tytułu żadnej kary. Dostawca usług finansowania społecznościowego ma obowiązek poinformowania inwestora niedoświadczonego o przysługującym mu uprawnieniu.
Zakaz crowdfundingu udziałowego w spółkach z o.o.
Z dniem 10 listopada 2023 roku wchodzą również w życie zmiany w Kodeksie spółek handlowych (KSH). Chodzi o nowo dodane zakazy składania nieoznaczonym adresatom ofert:
1) objęcia nowych udziałów w spółce z o.o. (art. 2571 § 1 KSH),
2) nabycia istniejących udziałów w takiej spółce (art. 1821 § 1 KSH).
Ustawodawca zakazał też promowania objęcia nowych lub nabycia istniejących udziałów w spółce z o.o. poprzez kierowanie reklam lub innych form promocji do nieoznaczonego adresata. Za naruszenie tych zakazów grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.
Wprowadzenie wspomnianych wyżej zakazów oznacza brak możliwości pozyskiwania finansowania w ramach crowdfundingu udziałowego przez spółki z o.o. Pozyskiwać kapitał w ramach crowdfundingu udziałowego będą mogły jedynie spółki akcyjne lub proste spółki akcyjne.
Partner w Szymała Zaremba Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sp. p. Wpisana na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych we Wrocławiu. Posiada także uprawnienia doradcy podatkowego. Specjalizacje: prawo spółek i M&A, prawo kontraktów, prawo podatkowe. Zajmuje się również prowadzeniem mediacji w sporach między przedsiębiorcami.
✉ mz@szymalazaremba.pl