w kategorii Spółki handlowe

Wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcySkładając wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, trzeba zadbać o to, by spełniał on wszystkie określone przepisami wymogi formalne i merytoryczne. W niniejszym wpisie wyjaśnię, jak wygląda procedura złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy. Odpowiem również na pytania: Kto może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy? Co powinien zawierać taki wniosek? Do jakiego sądu się go składa i z jakimi opłatami należy się liczyć?

Kto może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy?

Wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy może zgłosić sam dłużnik lub każdy z tzw. wierzycieli osobistych dłużnika (czyli takich osób lub podmiotów, które mają prawo zaspokoić się z całego majątku dłużnika, a nie są jedynie wierzycielami rzeczowymi – np. hipotecznymi).

Uprawnienie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy przysługuje też m.in.:

w stosunku do spółek osobowych (spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej) – każdemu ze wspólników odpowiadających bez ograniczenia za zobowiązania takiej spółki;

w stosunku do osób prawnych (np. spółki z o.o., spółki akcyjnej) oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – każdemu, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami;

w stosunku do przedsiębiorstwa państwowego – także organowi założycielskiemu takiego przedsiębiorstwa;

w stosunku do osoby prawnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej oraz spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej, będących w stanie likwidacji – każdemu z likwidatorów.

W jakim terminie należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy?

O ile w przypadku wierzyciela złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika stanowi uprawnienie (z którego wierzyciel może, ale nie musi skorzystać), o tyle w przypadku określonych ustawowo osób złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości stanowi nie tylko ich uprawnienie, ale też obowiązek.

Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości ciąży na następujących osobach:

dłużniku;

jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna (czyli np. spółka z o.o., spółka akcyjna) albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – na każdej osobie, która na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami;

w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego – na zarządcy sukcesyjnym.

Termin na zgłoszenie w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości przez wymienione wyżej osoby wynosi 30 dni. Termin ten biegnie od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Wyjątkowo – w przypadku, gdy ustanowiony został zarząd sukcesyjny, a podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła przed ustanowieniem tego zarządu – termin na zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości biegnie od dnia, w którym został ustanowiony zarząd sukcesyjny. Zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez zarządcę sukcesyjnego nie wymaga zgody osób, na rzecz których działa zarządca sukcesyjny.

Odpowiedzialność odszkodowawcza za niezłożenie wniosku o upadłość

Jeżeli dłużnik i pozostałe osoby, na których spoczywa obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości, nie zgłoszą tego wniosku w wymaganym terminie, muszą liczyć się z odpowiedzialnością za wyrządzoną tym szkodę, chyba że nie ponoszą za to winy. Osoby te mogą uwolnić się od odpowiedzialności, w szczególności jeżeli wykażą, że w 30-dniowym terminie otwarto postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Nie ponoszą one także odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

Co powinien zawierać wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy?

Wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy jest pismem procesowym. Dlatego też musi spełniać wymogi formalne przewidziane w Kodeksie postępowania cywilnego dla pisma procesowego.

Dodatkowo wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy musi zawierać elementy wskazane w art. 22 ustawy – Prawo upadłościowe, czyli:

1) imię i nazwisko dłużnika albo jego nazwę oraz numer PESEL albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku ich braku – inne dane umożliwiające jednoznaczną identyfikację dłużnika;

2) miejsce zamieszkania dłużnika albo jego siedzibę i adres;

3) jeżeli dłużnikiem jest spółka osobowa, osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – imiona i nazwiska reprezentantów, w tym likwidatorów, jeżeli są ustanowieni, a ponadto w przypadku spółki osobowej – imiona i nazwiska oraz miejsce zamieszkania wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;

4) wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika (czyli miejsca, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich);

5) wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;

6) informację, czy dłużnik jest uczestnikiem podlegającego prawu polskiemu lub prawu innego państwa członkowskiego systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami lub niebędącym uczestnikiem podmiotem prowadzącym system interoperacyjny w rozumieniu tej ustawy – przy czym informacji tej nie podaje się, jeśli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel;

7) informację, czy dłużnik jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych;

8) uprawdopodobnienie wierzytelności – w przypadku, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel.

Jakie dokumenty trzeba dołączyć do wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy?

Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza dłużnik, do wniosku musi on dołączyć:

1) aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;

2) bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania – na dzień przypadający w okresie 30 dni przed dniem złożenia wniosku;

3) spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia;

4) oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku;

5) spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty;

6) wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;

7) informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;

8) informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni;

9) informację, czy dłużnik w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

a) zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników lub

b) osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub

a) sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.

W przypadku, gdy dłużnik nie jest w stanie dołączyć do wniosku któregoś z wymienionych wyżej dokumentów, powinien podać przyczyny ich niedołączenia oraz je uprawdopodobnić.

Ponadto wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnik musi złożyć oświadczenie na piśmie co do prawdziwości danych zawartych we wniosku. W razie niezłożenia takiego oświadczenia wniosek zostanie zwrócony bez wzywania dłużnika do jego uzupełnienia.

Do jakiego sądu złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy?

Sprawy o ogłoszenie upadłości podlegają rozpoznaniu przez sądy upadłościowe. Sądem upadłościowym jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy.

W sprawach o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy właściwym miejscowo jest sąd, w którego obszarze znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności, czyli miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jako takie jest rozpoznawalne dla osób trzecich.

Główny ośrodek podstawowej działalności

Warto zauważyć, że w przypadku osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w Prawie upadłościowym wprowadzono domniemanie, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności takich podmiotów jest miejsce ich siedziby. Z kolei w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą lub zawodową istnieje domniemanie, że głównym ośrodkiem jej podstawowej działalności jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej; w przypadku każdej innej osoby fizycznej domniemywa się, że głównym ośrodkiem podstawowej działalności jest miejsce zwykłego pobytu tej osoby.

Jeżeli dłużnik nie ma w Polsce głównego ośrodka podstawowej działalności, właściwy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest sąd miejsca zwykłego pobytu albo siedziby dłużnika, a jeżeli dłużnik nie ma w Polsce miejsca zwykłego pobytu albo siedziby, właściwy jest sąd, w którego obszarze znajduje się majątek dłużnika.

Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości

Wniosek o ogłoszenie upadłości podlega opłacie stałej w wysokości 1.000 zł.

Zaliczka na wydatki

Składając wniosek o ogłoszenie upadłości, trzeba też uiścić zaliczkę na wydatki w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości w wysokości jednokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa GUS. Obecnie wysokość zaliczki wynosi 5148,07 zł. Dowód uiszczenia zaliczki na wydatki wnioskodawca musi przedstawić wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Niedopełnienie tego obowiązku stanowi brak formalny wniosku, który – w przypadku nieuzupełnienia go w terminie tygodniowym – skutkować będzie zwrotem wniosku.

Upadłość przedsiębiorcy a upadłość konsumencka

Opisana wyżej procedura złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dotyczy postępowania upadłościowego prowadzonego za zasadach ogólnych. Upadłość konsumencka (czyli postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) jest uregulowana w sposób odrębny. W postępowaniu upadłościowym konsumenckim zastosowanie znajdują specyficzne regulacje, a w zakresie w nich nieuregulowanym – stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania upadłościowego prowadzonego za zasadach ogólnych. Oznacza to, że niektóre przepisy dotyczące postępowania upadłościowego prowadzonego za zasadach ogólnych znajdują w odniesieniu do upadłości konsumenckiej zastosowanie w całości bez jakichkolwiek zmian, a niektóre muszą być stosowane z pewnymi modyfikacjami lub w ogóle nie mają zastosowania.

Likwidacja spółki z o.o.

Likwidacja spółki z o.o. jest procesem sformalizowanym, wymagającym sporego zaangażowania czasowego i poniesienia nakładów finansowych. W toku tego procesu trzeba wykonać wiele czynności zmierzających do wygaszenia działalności spółki. Jak przebiega likwidacja spółki z o.o.? Jak długo trwa? Z jakimi kosztami się wiąże?

Zmiana umowy spółki

Jak skutecznie dokonać zmiany umowy spółki? Jakie dokumenty należy złożyć do KRS, aby zarejestrować zmianę umowy spółki? Czy zmiana umowy spółki podlega opodatkowaniu?

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z o.o.

Odpowiedzialność podatkowa członków zarządu spółki z o.o. za zobowiązania podatkowe tej spółki zalicza się do odpowiedzialności podatkowej osób trzecich. Jakie są przesłanki odpowiedzialności członków zarządu sp. z o.o. za zobowiązania podatkowe tej spółki? Jaki jest zakres tej odpowiedzialności oraz jak kształtuje się przedawnienie tej odpowiedzialności?

Likwidacja spółki jawnej – skutki podatkowe w PIT i CIT

Na gruncie PIT i CIT skutki podatkowe otrzymania przez wspólników nadwyżek likwidacyjnych są zróżnicowane – zależą od formy pieniężnej lub niepieniężnej otrzymanego przez wspólnika majątku. Jakie skutki podatkowe w PIT i CIT ma likwidacja spółki jawnej? Jakie będą skutki podatkowe rozwiązania spółki jawnej bez likwidacji?

Radca prawny. Partner w Szymała Zaremba Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sp. p. Wpisana na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych we Wrocławiu. Zajmuje się w szczególności prawną obsługą spółek oraz sporządza i opiniuje umowy handlowe.
mz@szymalazaremba.pl
Marzena Zaremba