w kategorii Ordynacja podatkowa

Zażalenie do urzędu skarbowegoZażalenie na postanowienie urzędu skarbowego jest, obok odwołania od decyzji podatkowej, jednym ze środków zaskarżenia przewidzianym w Ordynacji podatkowej.

Zażalenie a odwołanie

Pomiędzy zażaleniem na postanowienie a odwołaniem od decyzji występują pewne różnice. Przede wszystkim zażalenie na postanowienie urzędu skarbowego nigdy nie będzie dotyczyło zaskarżenia istoty sprawy podatkowej, np. wymiaru albo ustalenia podatku. Podobieństwa do odwołania od decyzji podatkowej dotyczą przede wszystkim wymogów formalnych, zachowania terminów zaskarżenia oraz rozpoznania sprawy, będącej przedmiotem zażalenia do dyrektora izby administracji skarbowej.

Przedmiot zażalenia na postanowienie urzędu skarbowego

Przedmiotem zażalenia jest to, co podlega zaskarżeniu za pomocą zażalenia. Zażalenie wnosi się na postanowienie organu podatkowego. Nie każde jednak postanowienie organu podatkowego jest zaskarżalne zażaleniem. Część postanowień wydawanych w trakcie postępowania podatkowego nie podlega zaskarżeniu zażaleniem, np. postanowienie dowodowe. Tego rodzaju postanowienia mogą być zaskarżone wyłącznie w odwołaniu od decyzji podatkowej. Taki model zaskarżalności postanowień przewiduje wprost art. 237 Ordynacji podatkowej.

Postanowienie, na które nie służy zażalenie w Ordynacji podatkowej

Jeżeli przepisy Ordynacji podatkowej milczą w kwestii zaskarżenia postanowienia organu podatkowego, oznacza to właśnie, że tego rodzaju postanowienie będzie można zaskarżyć, ale wyłącznie w odwołaniu od decyzji podatkowej, np. postanowienie o nieuwzględnieniu wniosku strony postępowania o przeprowadzenie określonego dowodu.

Postanowienie, na które służy zażalenie w Ordynacji podatkowej

Jeżeli przepisy Ordynacji podatkowej mówią wprost, że na wydane przez organ podatkowy postanowienie przysługuje zażalenie, np. art. 201 § 3 Ordynacji podatkowej (zawieszenie postępowania) albo art. 239b § 3 Ordynacji podatkowej (nadanie decyzji podatkowej rygor natychmiastowej wykonalności), podatnik – jeżeli nie zgadza się z rozstrzygnięciem postanowienia – powinien je zaskarżyć w drodze zażalenia. Brak zaskarżenia tego rodzaju postanowień zażaleniem w przewidzianym prawie terminie spowoduje, że postanowienia tego nie będzie już można później skutecznie podważyć w odwołaniu od decyzji podatkowej.

Wymogi formalne i termin na złożenie zażalenia

Zażalenie na postanowienie urzędu skarbowego w pierwszej kolejności powinno spełniać wymogi, jakie przepisy Ordynacji podatkowej stawiają każdemu pismu procesowemu. Zażalenie powinno zawierać:

1) dane osobowe podatnika od którego pochodzi,

2) to czego podatnik domaga się w zażaleniu,

3) adres podatnika (miejsce zamieszkania) albo adres do doręczeń,

4) identyfikator podatkowy podatnika, tzn. NIP albo PESEL,

5) podpis osoby, która je składa.

Jeżeli zażalenie na postanowienie urzędu skarbowego wnoszone jest w formie elektronicznej musi ono być podpisane przez podatnika jego kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisane za pomocą podpisu zaufanego. O tym jak założyć konto na EPUAP i uzyskać profil zaufany pisałem w poprzednich wpisach – jak założyć konto na EPUAP?

Termin na wniesienie zażalenia

Zażalenie na postanowienie urzędu skarbowego należy wnieść w terminie 7 dni od otrzymania postanowienia. Zażalenie wnosi się do dyrektora izby administracji skarbowej, za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego. Oznacza to, że list należy zaadresować do organu, który wydał nasze postanowienie. W nagłówku zażalenia należy zaś wskazać dyrektora izby administracji skarbowej.

Skutki złożenia zażalenia

Z odesłania przewidzianego w art. 239 Ordynacji podatkowej wynika, że do zażaleń na postanowienia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań. Oznacza to np., że zażalenie na postanowienie organu podatkowego należy wnieść za pośrednictwem organu, który wydał postanowienie (pisałem o tym wyżej). Z odesłanie tego wynika również, że organ który wydał zaskarżone postanowienie, jeżeli w całości uzna zażalenie podatnika za słuszne, wyda nowe postanowienie, uwzględniające w całości zażalenie (art. 226 § 1 w zw. z art. 239 Ordynacji podatkowej). W sytuacji, gdy organ pierwszej instancji nie uzna zażalenia w całości za słuszne, przekaże je wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu (art. 227 § 1 Ordynacji podatkowej).

Dyrektor izby administracji skarbowej po rozpoznaniu zażalenia na postanowienie naczelnika urzędu skarbowego, wyda postanowienie drugoinstancyjne, które będzie zaskarżalne skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zgodnie bowiem z art. 3 § 2 pkt 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skarga do WSA przysługuje m. in. na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie(…).

Pouczenie o prawie wniesienia zażalenia

Wydawać by się mogło, że nie może być nic prostszego i oczywistego od wymogu pouczenia podatnika w  postanowieniu, że jest ono zaskarżalne zażaleniem. Organy podatkowe w znakomitej większości przypadków wypełniając nałożony na nie obowiązek i pouczają podatników o prawie do złożenia zażalenia na postanowienie organu podatkowego.

Zupełnie inaczej sprawa ta przedstawia się, gdy z przepisów prawa nie wynika jasno, czy rozstrzygana przez organ podatkowy kwestia ma być rozstrzygnięta postanowieniem, i to na dodatek zaskarżalnym.

Przedłużenie terminu zwrotu VAT – zaskarżalne postanowienie

Sytuacja taka miała miejsce w przy przedłużaniu przez organy podatkowe terminu zwrotu VAT. Uchwała NSA z 24.10.2016 r., I FPS 2/16, [pkt 6.18 uzasadnienia], przesądziła o tym, że organy podatkowe powinny przedłużać termin na zwrot podatku VAT w formie zaskarżalnego zażaleniem postanowienia. Wcześniejsza praktyka organów podatkowych, sprowadzała się do przedłużania terminu zwrotu VAT bez wydawania postanowień albo wydawanie postanowień, które zawierały pouczenie o ich niezaskarżalności. Z drugiej strony, podatnicy na wydawane przez organy podatkowe postanowienia bez pouczenia o możliwości ich zaskarżenia zażaleniem, składali wezwania do usunięcia naruszenia prawa.

NSA odnosząc się do powyższej sytuacji, uznał, że:

Wynikające z art. 214 O.p. sformułowanie ”nieszkodzenie stronie” trzeba w realiach takich spraw jak niniejsza, rozumieć jako wyeliminowanie ujemnych skutków dla strony, spowodowanych zastosowaniem się do błędnego pouczenia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego(…) Temu wszystkiemu może zapobiec odpowiednie do okoliczności danego przypadku zastosowanie art. 214 O.p.

Przepis art. 214 Ordynacji podatkowej, który dotyczy decyzji, odpowiednio stosowany do postanowień, brzmieć będzie:

Nie może szkodzić stronie błędne pouczenie w postanowieniu co do prawa odwołania lub skargi do sądu administracyjnego albo brak takiego pouczenia.

Brak pouczenia o prawie do wniesienia zażalenia na postanowienie, które jest zaskarżalne zażaleniem

Innymi słowy, niezależnie od tego, że organ podatkowy błędnie przyjął, że dane zagadnienie nie podlega rozstrzygnięciu w formie postanowienia albo podlega rozstrzygnięciu w formie niezaskarżalnego zażaleniem postanowienia, podatnik będzie miał prawo – i to pomimo tego, że nie został o tym pouczony w postanowieniu – do zaskarżenia takiego postanowienia zażaleniem.

Postępowanie podatkowe a kontrola podatkowa – różnice

Wśród podatników od lat funkcjonuje przekonanie, że wszystkie działania podejmowane przez urzędników urzędu skarbowego odbywają się w ramach kontroli podatkowej. Czy jest to pogląd słuszny?

Odwołanie od decyzji podatkowej

Odwołanie od decyzji podatkowej jest środkiem umożliwiającym podatnikowi zaskarżenie niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia podatkowego organu I instancji. Odwołanie przenosi sprawę podatkową do organu wyższego stopnia, który nie tyle kontroluje zapadłą decyzję organu I instancji, ale rozpoznaje sprawę od nowa.

Podzielona płatność VAT

Na czym dokładnie polega split payment VAT? Co to jest rachunek VAT i kto może przelać na niego pieniądze? Czy podatnik VAT decydujący się na rozliczenie w systemie split payment może swobodnie dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku VAT?

In dubio pro tributario

Odczytanie sensu zasady in dubio pro tributario z pozoru wydaje się być zabiegiem banalnie prostym. Jakie bowiem wątpliwości może budzić twierdzenie, że niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika?

Adwokat. Partner w Szymała Zaremba Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sp. p. Wpisany na listę adwokatów prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką we Wrocławiu. Specjalizacje: prawo podatkowe, postępowanie podatkowe, prawo karne skarbowe, postępowanie sądowoadministracyjne, egzekucja administracyjna.
msz@szymalazaremba.pl
Marek Szymała