Połączenie spółki komandytowej ze spółką z o.o. może być sposobem na uproszczenie struktury i obniżenie kosztów działalności w przypadku, gdy firma działała dotąd w formie „sp. z o.o. sp.k.”. W szczególności połączenie może nastąpić przez przejęcie spółki komandytowej przez spółkę z o.o., czyli dotychczasowego komplementariusza. Dzięki temu zamiast struktury „sp. z o.o. sp.k.” (składającej się z dwóch podmiotów) pozostanie tylko spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Z biznesowego punktu widzenia nastąpi zatem „przekształcenie sp. z o.o. sp.k.” w spółkę z o.o.
Łączenie spółek – na czym polega?
Od strony formalnej połączenie spółek wymaga dopełnienia formalności określonych w przepisach Kodeksu spółek handlowych (KSH). Przepisy te przewidują dwa alternatywne sposoby połączenia, mianowicie:
➤ połączenie przez przejęcie – polega na przeniesieniu całego majątku spółki przejmowanej na inną spółkę (zwaną spółką przejmującą) w zamian za udziały lub akcje, które spółka przejmująca przyznaje wspólnikom spółki przejmowanej. W tym wariancie połączenia jedna z uczestniczących w nim spółek (przejmująca) „przetrwa” operację połączeniową (zachowa byt prawny), a przestanie istnieć (zostanie rozwiązana) spółka przejmowana;
➤ połączenie przez zawiązanie nowej spółki – polega na zawiązaniu nowej spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki. Ten wariant wiąże się zatem z rozwiązaniem wszystkich łączących się spółek i powstaniem w ich miejsce zupełnie nowej spółki.
Cechą charakterystyczną połączenia spółek jest to, że z punktu widzenia wspólników ma ono zasadniczo charakter bezgotówkowy. Wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki w zamian za dotychczas posiadane udziały (akcje) otrzymują bowiem – odpowiednio – udziały (akcje) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. Parytet wymiany udziałów (akcji) ustalany jest w trakcie procedury połączeniowej.
W związku z ustalonym parytetem wymiany czasem konieczne może okazać się jednak wyrównanie powstałych na tym tle różnic. W zależności od sytuacji polega to na tym, że:
➤ wspólnicy spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki – poza udziałami (akcjami) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej – otrzymają też dopłaty w gotówce,
➤ otrzymanie przez wspólników spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej uzależnione będzie od wniesienia przez nich dopłat w gotówce.
W obu tych przypadkach wysokość dopłat nie może przekroczyć łącznie 10% wartości bilansowej przyznanych udziałów (akcji) spółki przejmującej albo 10% wartości nominalnej przyznanych udziałów (akcji) spółki nowo zawiązanej.
Połączenie spółki komandytowej ze spółką z o.o. – ograniczenia
Warto zwrócić uwagę, że w przypadku łączenia spółki komandytowej i spółki z o.o. ta pierwsza nie może być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. Jeśli zatem chcemy połączyć sp. z o.o. i sp.k., to nie jest możliwe, aby to spółka komandytowa „wchłonęła” spółkę z o.o. Ograniczenie to wynika z przepisów KSH.
[Art. 491 § 1 KSH]
Spółki kapitałowe mogą się łączyć między sobą oraz ze spółkami osobowymi; spółka osobowa nie może jednakże być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną.
Ograniczenie to dotyczy m.in. spółki komandytowej. Należy ona bowiem do spółek osobowych (w odróżnieniu np. od spółki z o.o., która jest spółką kapitałową).
Warto też mieć świadomość, że w procesie łączenia się nie może uczestniczyć spółka w likwidacji, jeśli rozpoczęła już podział majątku. Nie jest też dopuszczalne łączenie z udziałem spółki w upadłości.
Jak wygląda procedura połączenia spółki komandytowej i spółki z o.o.?
Procedura połączenia spółki komandytowej i spółki z o.o. obejmuje w szczególności następujące czynności:
➤ przygotowanie planu połączenia wraz załącznikami oraz jego pisemne uzgodnienie między łączącymi się spółkami,
➤ zgłoszenie planu połączenia do sądu rejestrowego,
➤ w przypadku, gdy zażąda tego co najmniej jeden wspólnik – badanie planu połączenia przez biegłego; w takim przypadku niezbędne będzie też sporządzenie sprawozdania zarządu spółki z o.o. i sprawozdania wspólników spółki komandytowej uzasadniających połączenie,
➤ dwukrotne zawiadomienie wspólników o zamiarze połączenia,
➤ umożliwienie wspólnikom zapoznania się z dokumentami połączeniowymi,
➤ podjęcie uchwał o połączeniu,
➤ zgłoszenie połączenia do KRS i jego wpisanie przez sąd rejestrowy oraz wykreślenie przejmowanej spółki komandytowej z KRS,
➤ złożenie wniosku o publikację ogłoszenia o połączeniu i jego publikacja w MSiG.
Łączenie się spółek wymaga powzięcia odpowiednich uchwał przez zgromadzenie wspólników spółki z o.o. oraz przez wspólników spółki komandytowej. W przypadku sp. z o.o. uchwała powinna być podjęta większością 3/4 głosów reprezentujących co najmniej 1/2 kapitału zakładowego (chyba że umowa spółki przewiduje surowsze warunki podjęcia takiej uchwały). Z kolei w przypadku spółki komandytowej konieczna jest jednomyślność komplementariuszy oraz uchwała komandytariuszy, za którą wypowiedzą się osoby reprezentujące co najmniej 3/4 sumy komandytowej (chyba że umowa spółki przewiduje warunki surowsze). Uchwały o połączeniu muszą być zamieszczone w protokole sporządzonym przez notariusza.
Przejęcie spółki komandytowej przez komplementariusza – skutki prawne
Wskutek połączenia spółki komandytowej ze spółką z o.o. dojdzie do scalenia majątków i struktury organizacyjnej łączących się spółek. Jeśli połączenie nastąpi w trybie przejęcia, to – mówiąc obrazowo – spółka z o.o. (dotychczasowy komplementariusz) „wchłonie” spółkę komandytową.
Formalnie spółki połączą się w dniu, w którym sąd rejestrowy właściwy dla siedziby spółki z o.o. wpisze połączenie do KRS (tj. dzień połączenia). Wpis ten skutkować będzie wykreśleniem spółki komandytowej z KRS. Co ważne, w dniu wykreślenia z KRS przejmowana spółka komandytowa zostanie rozwiązana – bez konieczności prowadzenia postępowania likwidacyjnego.
Zasada sukcesji
Połączenie sp.k. i sp. z o.o. wiązać się będzie z tzw. zasadą sukcesji. Oznacza to, że w dniu połączenia dotychczasowi wspólnicy spółki komandytowej staną się wspólnikami spółki z o.o., a spółka ta wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki przejmowanej spółki komandytowej. Na spółkę przejmującą przejdą w szczególności zezwolenia, koncesje i ulgi udzielone spółce komandytowej. Zasada sukcesji może jednak podlegać ograniczeniom w przypadku, gdy wynika to z przepisu odrębnej ustawy lub decyzji, na mocy której spółce komandytowej udzielono zezwolenia, koncesji lub ulgi.
Jeśli spółka komandytowa posiada prawa ujawnione w księgach wieczystych lub rejestrach (np. jest właścicielem nieruchomości), to niezbędne będzie złożenie odpowiednich wniosków w celu ujawnienia w tych księgach lub rejestrach przejścia praw na spółkę z o.o.
Oddzielne zarządzanie majątkiem
Jednocześnie warto mieć na uwadze, że konsekwencją połączenia spółek będzie obowiązek oddzielnego zarządzania majątkiem spółki komandytowej i spółki z o.o. Obowiązek ten trwa aż do dnia zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, których wierzytelności powstały przed dniem połączenia, a którzy przed upływem 6 miesięcy od dnia ogłoszenia o połączeniu zażądali na piśmie zapłaty. W czasie odrębnego zarządzania majątkami spółek ich wierzycielom służy pierwszeństwo zaspokojenia z majątku swojej pierwotnej dłużniczki przed wierzycielami drugiej spółki. Za prowadzenie oddzielnego zarządu majątkami spółek członkowie zarządu spółki z o.o. będą odpowiadali solidarnie.
Odpowiedzialność wspólników
Z punktu widzenia dotychczasowych komplementariuszy i komandytariuszy spółki komandytowej istotne jest to, że po sfinalizowaniu połączenia będą oni odpowiadać na dotychczasowych zasadach – subsydiarnie wobec wierzycieli spółki – solidarnie ze spółką z o.o. za zobowiązania spółki komandytowej powstałe przed dniem połączenia. Odpowiedzialność ta trwać będzie przez okres 3 lat licząc od dnia połączenia.
Przejęcie spółki komandytowej przez spółkę z o.o. – zalety i ryzyka
Przejęcie spółki komandytowej przez spółkę z o.o. oznacza uproszczenie („odchudzenie”) dotychczasowej struktury. Z dwóch działających dotąd spółek pozostanie bowiem jedna (spółka z o.o.). Dzięki temu możliwe będzie obniżenie kosztów prowadzenia działalności. Odpadną np. wydatki na prowadzenie podwójnej księgowości.
Trzeba mieć jednak świadomość, że restrukturyzacje z udziałem spółek komandytowych mogą znaleźć się pod lupą fiskusa. Dlatego przed rozpoczęciem reorganizacji biznesu warto szczegółowo przeanalizować planowane działania pod kątem ewentualnego ryzyka podatkowego oraz przygotować odpowiednią dokumentację wskazującą na ich biznesowe i ekonomiczne uzasadnienie.
Partner w Szymała Zaremba Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sp. p. Wpisana na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych we Wrocławiu. Posiada także uprawnienia doradcy podatkowego. Specjalizacje: prawo spółek i M&A, prawo kontraktów, prawo podatkowe. Zajmuje się również prowadzeniem mediacji w sporach między przedsiębiorcami.
✉ mz@szymalazaremba.pl