w kategorii Postępowanie egzekucyjne w administracji

Aktualizacja tytułu wykonawczegoAktualizacja tytułu wykonawczego jest poprzednią nazwą dla obecnie funkcjonującego pojęcia zmienionego tytułu wykonawczego. Podstawy prawne dla wystawienia zmienionego tytułu wykonawczego wynikają z art. 28b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (u.p.e.a.). W poprzednim stanie prawnym – gdy nie funkcjonowało pojęcie zmienionego tytułu wykonawczego – aktualizacja tytułu wykonawczego wynikała z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W niniejszym artykule postaram się wyjaśnić czym jest (a właściwie była) aktualizacja tytułu wykonawczego oraz w jakich przypadkach i kto może wydać zaktualizowany tytuł wykonawczy.

 

Kiedy następuje aktualizacja tytułu wykonawczego?

Aktualizacja tytułu wykonawczego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji następowała wówczas, gdy wydane zostało orzeczenie określające lub ustalające inną wysokość należności pieniężnej niż objęta była tytułem wykonawczym. Innymi słowy, aktualizacja tytułu wykonawczego następowała, gdy zaszły jednocześnie następujące zdarzenia:

1) została wydana decyzja (w przypadku spraw podatkowych są to decyzje podatkowe), która była podstawą do wystawienia tytułu egzekucyjnego;

2) w czasie późniejszym wydana została kolejna decyzja, która określała albo ustalała zobowiązanie podatkowe w innej wysokości niż pierwsza decyzja;

Celem aktualizacji tytułu wykonawczego jest więc doprowadzenie do stanu zgodności pomiędzy aktem administracyjnym, w którym określono albo ustalono zobowiązanie podatkowe w danej wysokości a podlegającym przymusowemu wyegzekwowaniu w postępowaniu egzekucyjnym obowiązkiem pieniężnym. Oczywiste jest, że wysokość długu podlegającego egzekucji administracyjnej nie może być inna od wysokości podatku określonego (ustalonego) w ponownie wydanej decyzji.

 

W jaki sposób następowała aktualizacja tytułu wykonawczego?

Aktualizacja tytułu wykonawczego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji polegała na tym, że wierzyciel wypełniał pierwszą stronę tytułu wykonawczego a drugą stronę opatrywał pieczęcią urzędową oraz podpisem i pieczątką upoważnionej osoby. W aktualizowanym tytule wykonawczym wierzyciel wykazywał kwotę zaległej należności pieniężnej według stanu na dzień jego aktualizacji.

 

Charakter prawny aktualizacji tytułu wykonawczego

Wyjaśnienia wymaga wpływ wystawienia zaktualizowanych tytułów wykonawczych na prowadzone dotychczas na podstawie pierwotnych tytułów postępowanie egzekucyjne. Czy wydanie zaktualizowanych tytułów wykonawczych powoduje, że poprzednio prowadzone postępowanie egzekucje powinno być umorzone i na podstawie zaktualizowanych tytułów egzekucyjnych wszczęte powinno zostać nowe postępowanie egzekucyjne? Do zagadnienia tego odniósł się WSA w Lublinie w wyroku z dnia 20.05.2016 r., I SA/Lu 1397/15:

Wracając do aktualizacji tytułu wykonawczego, która nie może wywołać skutku w postaci drugiego wszczęcia egzekucji administracyjnej, bowiem jest czynnością materialno-techniczną, której celem, jak była mowa, jest wskazanie w tytule wykonawczyni właściwej (aktualnej) kwoty dochodzonej należności pieniężnej według stanu na dzień jego aktualizacji, to w sytuacji, gdy organ egzekucyjny decyduje się umorzyć postępowanie prowadzone na podstawie zaktualizowanych tytułów wykonawczych – to dalej są to te same tytuły, co wystawione pierwotnie.

 

Aktualizacja tytułu wykonawczego a możliwość wniesienia zarzutów

Bezspornym jest, że zobowiązany może w terminie 7 dniu od otrzymania tytułu wykonawczego wnieść do organu egzekucyjnego zarzuty. Powstaje zatem innego rodzaju problem. Mianowicie, czy zobowiązanemu przysługuje również prawo do wniesienia zarzutów w przypadku doręczenia zaktualizowanego tytułu wykonawczego?

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 7.04.2010 r., III SA/Wa 2343/09:

Aktualizacji tytułu wykonawczego nie można traktować jako wystawienie nowego tytułu wykonawczego z pełnią konsekwencji prawnych stąd wypływających (prawo do wniesienia zarzutów), bo jest to tylko czynność techniczna polegająca na usunięciu rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym istniejącym w momencie wystawienia tytułu wykonawczego, a stanem faktycznym z chwili obecnej, zaistniałym na skutek różnych zdarzeń prawnych powstałych w toku postępowania egzekucyjnego.

Wyrok NSA z dnia 24.01.2017 r., II FSK 460/15:

Aktualizacja tytułu wykonawczego jako czynność techniczna odnosząca się do tego tytułu nie wywołuje skutku w postaci ponownego wszczęcia postępowania i nie stwarza podstaw do ponownego wniesienia zarzutów.

 

Błędy przy aktualizacji tytułu wykonawczego

Jeżeli zobowiązany nie ma możliwości wniesienia zarzutów od aktualizacji tytułu wykonawczego, ponieważ traktuje się ją jako czynność materialno-techniczną, to w jaki sposób może on doprowadzić do zgodności decyzji podatkowej z tytułem wykonawczym, gdy istotnie dojdzie do rozbieżności pomiędzy np. wysokością zobowiązania podatkowego określonego w nowej decyzji, a wysokością zobowiązania w zaktualizowanym tytule wykonawczym? Oczywiście rozbieżności dotyczyć mogą również innych kwestii, np. błędnie podanych okresów naliczania odsetek od zaległości podatkowej, braku wymagalności zobowiązania itd.

Wyrok NSA z dnia 18.07.2017 r., II FSK 1778/15:

Aktualizacja tytułu wykonawczego jest ograniczona wyłącznie do podstawy prawnej (wpisania “nowej” decyzji) oraz podania wysokości egzekwowanej należności, a wszelkie ewentualne błędy w tym zakresie, tj. co do kwoty egzekwowanej należności mogą być kwestionowane także poprzez wniesienie żądania wydania postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, np. na podstawie art. 59 § 1 pkt 2 lub 3 u.p.e.a.

Zarzuty w postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Zarzuty są środkiem zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W stanie prawnym obowiązującym do 29 lipca 2020 r. zobowiązany mógł wnieść zarzuty wyłącznie w terminie 7 dni od doręczenia mu tytułu wykonawczego. Obecnie 7 dniowy termin już nie obowiązuje, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli zarzuty zostaną wniesione, po upływie 7 dni od doręczenia tytułu wykonawczego, postępowanie egzekucyjne nie zostanie zawieszone.

Skarga na czynność egzekucyjną

Skarga na czynność egzekucyjną uregulowana została w art. 54 § 1 ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jej celem jest obrona przed niezgodnym z prawem przeprowadzeniem czynności egzekucyjnej przez organ egzekucyjny albo egzekutora.

Środek egzekucyjny w postępowaniu zabezpieczającym

Czy zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego podatnika w trakcie toczącego się postępowania zabezpieczającego, o którym podatnik został przez organ egzekucyjny powiadomiony, oznacza, że zastosowany został środek egzekucyjny, który przerwał bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego?

Postępowanie dowodowe przed sądem administracyjnym

Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie zasad dotyczących postępowania dowodowego przed sądem administracyjnym, w tym wyjaśnienie dlaczego przed sądem administracyjnym nie przeprowadza się postępowania dowodowego co do istoty sprawy.

Adwokat. Partner w Szymała Zaremba Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sp. p. Wpisany na listę adwokatów prowadzoną przez Okręgową Radę Adwokacką we Wrocławiu. Specjalizacje: prawo podatkowe, postępowanie podatkowe, prawo karne skarbowe, postępowanie sądowoadministracyjne, egzekucja administracyjna.
msz@szymalazaremba.pl
Marek Szymała