Wznowienie postępowania podatkowego jest jednym z trybów nadzwyczajnych przewidzianych w Ordynacji podatkowej. Przepisy regulujące ten tryb postępowania zamieszczono w art. 240 – 246 Ordynacji podatkowej. W niniejszym artykule omówię najważniejsze kwestie dotyczące wznowienia postępowania podatkowego.
Różnice pomiędzy trybem zwyczajnym a trybem nadzwyczajnym
Po pierwsze, wznowienie postępowania podatkowego może nastąpić wyłącznie w przypadkach ściśle określonych w przepisach Ordynacji podatkowej (opisanych poniżej). Po drugie, wznowienie postępowania podatkowego może nastąpić wyłącznie w sprawie zakończonej decyzją ostateczną. Po trzecie, postępowanie to przebiega dwuetapowo. W pierwszej kolejności wyjaśniane jest to, czy w danej sprawie zachodzą przesłanki do wznowienia postępowania. Jeżeli przesłanka do wznowienia postępowania wystąpi, przeprowadza się ponownie postępowanie co do istoty sprawy.
Decyzja ostateczna
Wznowienie postępowania podatkowego może nastąpić wyłącznie wówczas, gdy sprawa zakończona jest decyzją ostateczną. Decyzją ostateczną jest decyzja, od której podatnikowi nie przysługuje zwyczajny środek zaskarżenia, taki jak odwołanie – w przypadku decyzji (art. 220 i nast. Ordynacji podatkowej) albo zażalenie – w przypadku postanowienia (art. 236 i nast. Ordynacji podatkowej). W przypadku milczącego załatwienia sprawy przyjmuje się, że ostateczność decyzji lub postanowienia nastąpiła w terminie – odpowiednio – 14 albo 7 dni od dnia upływu terminu przewidzianego do wydania decyzji lub postanowienia (art. 122g KPA). Każda decyzja podatkowa wydana przez organ odwoławczy będzie decyzją ostateczną.
Przesłanki wznowienia postępowania podatkowego – art. 240 Ordynacji podatkowej
Jak już wcześniej wspominałem, postępowanie podatkowe może zostać wznowione wyłącznie wówczas, gdy w postępowaniu wznowieniowym ustalone zostanie, że występuje jedna z przesłanek do wznowienia postępowania podatkowego. Przesłanki te wymienione zostały w art. 240 § 1 Ordynacji podatkowej. Postępowanie zostanie wznowione jeżeli:
1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;
3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 130-132;
4) strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję;
5a) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody, nieznane organowi, który wydał decyzję, wskazujące na wystąpienie unikania opodatkowania w rozumieniu art. 119a § 1 lub nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, lub możliwość zastosowania środków ograniczających umowne korzyści;
6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;
7) decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które następnie zostały uchylone, zmienione, wygaszone lub stwierdzono ich nieważność w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji;
8) została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny;
9) ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;
10) wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania lub procedury arbitrażowej, prowadzonych na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji;
11) orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ma wpływ na treść wydanej decyzji.
Nowe okoliczności jako przesłanka wznowienia postępowania
“Nowe okoliczności” to zdarzenia niezależne od treści przepisów prawa, a tym bardziej od jego wykładni. Okolicznością faktyczną nie może być sam proces myślowy, wnioskowanie, związek między różnymi okolicznościami faktycznymi, czy też związek z przepisami prawa lub wykładnią. Przez pojęcie okoliczności faktycznych nieznanych organowi, który wydał decyzję, należy rozumieć tylko takie okoliczności, które z badanego materiału nie wynikały. Zatem wskazane w tym przepisie “nowe okoliczności faktyczne” należy rozumieć jako takie zdarzenia faktyczne, które miały miejsce przed wydaniem decyzji ostatecznej, a ujawnione zostały po raz pierwszy dopiero po jej wydaniu. Nie oznacza to jednak sytuacji, w której takie okoliczności są wyprowadzane z odmiennej oceny dowodów znanych organowi wydającemu decyzję pierwotną.
Termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania podatkowego
Postępowanie o wznowienie postępowania może zostać wszczęte z urzędu albo na wniosek strony. Jednakże w kilku sytuacjach wznowienie postępowania podatkowego może nastąpić wyłącznie, gdy strona złoży wniosek o wznowienie postępowania. Co ważne, w przypadkach tych strona postępowania ma stosunkowo krótkie terminy na złożenie takiego wniosku. Wznowienie postępowania podatkowego nastąpi wyłącznie na wniosek:
1) gdy strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, powinna ona złożyć wniosek o wznowienie postępowania w terminie miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji;
2) gdy decyzja została wydana na podstawie przepisu o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny, strona powinna złożyć wniosek o wznowienie postępowania w terminie miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 07.11.2018 r., I SA/Po 536/18:
Zwrot “strona powzięła wiadomość o decyzji” należy rozumieć w ten sposób, że strona uzyskała informację pozwalającą jej zidentyfikować decyzję, której jej nie doręczono w stopniu pozwalającym na sformułowanie zarzutu wznowienia postępowania – dotyczy to więc takich danych jak nazwa organu, który wydał decyzję oraz sposób rozstrzygnięcia sprawy. Nie jest konieczne natomiast zaznajomienie się z jej treścią, bowiem nie mamy tutaj z do czynienia jej doręczeniem. Wystarczające jest posiadanie przez stronę informacji, czego dana decyzja dotyczy.
Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 05.02.2015 r., I SA/Sz 1126/14:
Zachowanie ustawowego terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania podatkowego jest niezbędne do skutecznego uruchomienia procedury wznowieniowej. Jej niespełnienie skutkuje odmową wszczęcia postępowania wznowieniowego. Termin miesięczny na złożenie wniosku o wznowienie postępowania jest terminem zawitym i nie podlega przywróceniu.
Postanowienie o wznowieniu postępowania podatkowego
W razie dopuszczalności wznowienia postępowania organ podatkowy wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przesłanek wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji. Na decyzję o odmowie wznowienia postępowania stronie przysługuje odwołanie do organu wyższego stopnia. Jeżeli decyzję tą wydał dyrektor izby administracji skarbowej albo samorządowe kolegium odwoławcze, odwołanie rozpatruje ten sam organ.
Rozstrzygnięcia kończące wznowione postępowanie podatkowe
Organ podatkowy po przeprowadzeniu postępowania wznowieniowego wydaje decyzję, w której:
1) uchyla w całości lub w części decyzję dotychczasową, jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek do wznowienia postępowania, i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy lub umarza postępowanie w sprawie;
2) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części, jeżeli nie stwierdzi istnienia przesłanek do wznowienia postępowania;
3) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej w całości lub w części, jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek do wznowienia postępowania, lecz:
a) w wyniku uchylenia mogłaby zostać wydana wyłącznie decyzja rozstrzygająca istotę sprawy tak jak decyzja dotychczasowa, albo
b) wydanie nowej decyzji orzekającej co do istoty sprawy nie mogłoby nastąpić z uwagi na upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego albo terminu do wydania decyzji ustalającej podatek.
✉ msz@szymalazaremba.pl
- Ewidencja IP Box - 12/04/2023
- Opłata od skargi kasacyjnej do NSA - 27/03/2023
- Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z o.o. - 14/02/2023